برخورد صحیح در برابر اخلاق ناپسند کودکان چیست؟
چه شما در نقش والدین کودکان باشید یا معلم یا پرستار، یکی از مهمترین سوالاتی که از مشاور و یا روانشناس می پرسید این است که برخورد صحیح در برابر اخلاق ناپسند کودکان چیست؟پرورش کودکان مخصوصا هر چه بزرگتر می‌شوند، زمان و حوصله زیادی نیاز دارد. همچنین نحوه برخورد با خصوصیات اخلاقی کودکان نیازمند استراتژی، آگاهی و رعایت اصول و قوانین است. در ادامه با ما همراه باشید تا اخلاق ناپسند کودکان را توضیح داده، نحوه برخورد با آن را نیز با هم مرور کنیم و چندین مواردی را که در زمینه تربیت فرزند باید به یاد داشته باشید را بررسی نماییم.
استراتژی های کارآمد در زمینه تربیت فرزندان
در ادامه استراتژی‌های کارآمدی توصیه می‌شود که به طور مؤثر به کودکان یاد می‌دهد چگونه رفتار خود را مدیریت کنند، آنها را از آسیب دور نگه داشته و در عین حال رشد سالم آنها را ارتقا دهند. این موارد شامل موارد زیر است:
خوبی‌ها و بدی ها را نشان دهید و درباره آن صحبت کنید
هنگامی که با اخلاق و رفتار ناپسند کودکتان مثل فریاد زدن، پرتاب کردن وسایل و … رو به رو می‌شوید، با گفتار و کرداری آرام به کودکان درست را از نادرست نشان دهید. درباره الگوهای رفتاری که دوست دارید را در فرزندتان ببینید، با او صحبت کنید. مستقیم صحبت کردن و نشان دادن، یکی از موثرترین و بهترین روش تربیت فرزند است.
محدودیت‌ها را تعیین کنید
قوانین مشخص و ثابتی داشته باشید که فرزندتان بتواند از آن پیروی کند. این قوانین را متناسب با سنی که در آن هستند و برایشان قابل درک است، توضیح دهید.
عواقب کار را برایشان توضیح دهید
در صورت عدم رعایت قانون یا رفتار، با آرامش و قاطعیت عواقب آن را توضیح دهید. مثلا، به او بگویید که اگر اسباب بازی‌هایش را جمع نکند، آنها را برای بقیه روز کنار می‌گذارید و از دسترسش خارج می‌کنید. برای پیگیری فورا آماده باشید. با پس دادن آنها پس از چند دقیقه، تسلیم نشوید. اما به یاد داشته باشید، هرگز چیزی را که فرزندتان واقعا به آن نیاز دارد، مانند یک وعده غذایی، او را محروم نکنید.
به آنها گوش دهید
گوش دادن مهم است. قبل از اینکه به فکرکمک کردن به حل مشکل او باشید، به فرزندتان اجازه دهید داستان را تمام کند. مراقب مواقعی باشید که الگوی رفتاری نادرستی دارد، مثلا اگر فرزندتان حسادت می‌کند، با او در مورد این موضوع صحبت کنید نه اینکه فقط عواقب آن را بگویید.
به آنها توجه کنید
بزرگترین ابزار توجه به فرزندان است. توجه به نقاط قوت و رفتارهای خوب، باعث می‌شود کودک انرژی فوق‌العاده‌ای بگیرد. از طرفی وقتی رفتار ناخوشایندی انجام داد هم به او بی‌توجهی نکنید. همه کودکان در هر شرایطی نیازمند توجه والدین خود هستند. با این روش اخلاق کودک به درستی شکل می‌گیرد.
خوب بودن و دلیل آن را توضیح دهید
کودکان باید بدانند چه زمانی کار خوب و چه زمانی کار بد انجام می‌دهند. اصلا خوب و بد چیست؟ به رفتارهای خوب کودک توجه کنید. به آن اشاره کنید و تلاش و موفقیت او را تحسین کنید. مثلا بگویید “وای چه کار خوبی کردی که اسباب بازی هایت را مرتب کردی”.
موقعیتی را که نباید پاسخ دهید را شناسایی کنید
تا زمانی که کودک کار خطرناکی انجام نمی‌دهد و برای رفتار خوب توجه زیادی به او می شود، نادیده گرفتن رفتار بد می‌تواند راهی موثر برای جلوگیری از تکرار رفتار بد باشد. نادیده گرفتن رفتار بد نیز می‌تواند پیامدهای طبیعی اعمالشان را به کودکان بیاموزد. مثلا، اگر فرزند شما به عمد کیک خود را روی زمین می‌اندازد، واکنش نشان ندهید چرا که به زودی دیگر کیکی برای خوردن باقی نمی‌ماند. اگر اسباب بازی خود را پرتاب کند و بشکند، نمی‌تواند با آن بازی کند. طولی نمی‌کشد که او یاد می‌گیرد که کیک‌هایش را ر وی زمین نیندازد و با احتیاط با اسباب بازی‌هایش بازی کند.
آموزش فرزند گاهی مبهم و یا سخت است اما بنیان رفتارهای او در آینده را شکل می‌دهد.
همیشه برای دردسر آماده باشید.
برای موقعیت‌هایی که فرزندتان ممکن است در رفتار مشکلی به وجود آورد، از قبل برنامه‌ریزی کنید. آنها را برای فعالیت‌های آینده و اینکه می‌خواهید در مقابلشان چه رفتاری داشته باشید، آماده کنید.
کودک را سرگرم کنید
گاهی رفتار بد کودکان به دلیل بی‌حوصلگی یا بی‌اطلاعی آنان از وضعیت کنونی است. کار دیگری برای فرزندتان در نظر بگیرید و او را سرگرم کنید. در این صورت شاهد تغییر اخلاق کودک خواهید بود.
برای تنبیه او زمان بگیرید و آن را اعلام کنید
زمانی که کودک قانونی را می‌شکند، برای او ضرب‌الاجل مشخص کنید. این زمان به کودک هشدار می‌دهد که اگر انجام آن کار را متوقف نکند، بخاطر اشتباهی که انجام داده از چیزی که دوست دارد محروم می‌شود. با کمترین کلمه، برخورد و واکنش این زمان را به او یادآوری کنید. مثلا به او بگویید “تا ۵ دقیقه دیگر این وسایل مرتب شود”. اگر کودک پرخاشگر شما کمتر از سه سال سن دارد، فقط به او بگویید “برو در اتاق و وقتی آرام شدی برگرد”. این استراتژی به کودکان کمک می‌کند مهارت خودمدیریتی را بیاموزند و تمرین کنند. در دوره نوجوانی و بزرگسالی این روش مانع به وجود آمدن بسیاری از مشکلات می‌شود.
والدین عزیز! از اشتباهات خود درس بگیرید
به یاد داشته باشید اخلاق کودک به نحوه ارتباط و رفتار شما وابسته است. یادگیری کودکان از طریق الگو قرار دادن رفتار والدین صورت می‌گیرد. اگر احساس می‌کنید بر اوضاع کنترل ندارید یا کنترل خود را از دست داده‌اید، به خود استراحت دهید. مطمئن باشید فرزندتان در مکان امنی است و سپس چند نفس عمیق بکشید، استراحت کنید یا با دوستی تماس بگیرید. فرصت بازیابی احساسی را به خود دهید. وقتی احساس بهتری کردید، به سمت فرزندتان برگردید، یکدیگر را در آغوش بگیرید و دوباره از نو شروع کنید.
اگر اولین بار است که با یک موقعیت نه چندان خوشایند برخورد می‌کنید، سعی کنید نگران نباشید. به کارهایی که می‌توانستید متفاوت‌تر از الان انجام دهید فکر کنید. سپس سعی کنید دفعه بعد آن را اجرا کنید. اگر احساس می‌کنید اشتباه کردید، منتظر بمانید تا آرام شوید، از فرزندتان عذرخواهی کنید و توضیح دهید که در آینده چگونه با این وضعیت کنار بیایید. حتما به قولتان عمل کنید. این نوع رفتار به کودک شما الگوی خوبی می‌دهد که چگونه با اشتباهات خود رو به رو شود.
سخن آخر
در این مقاله به رفتارها و اخلاق ناپسند کودکان که در هر سنی ممکن است بروز داده شود پرداختیم. با مثال چندین مورد رویارویی با آن را برای والدین توضیح دادیم و به این نتیجه رسیدیم که رفتار ناپسند در کودکان می تواند چالش برانگیز باشد. اما نحوه مدیریت و برخورد درست با آن یکی از اصول تربیت فرزند است. آموزش به فرزند و یادگیری معاشرت اجتماعی آنها از به وجود آمدن بسیاری از مشکلات در بزرگسالی جلوگیری کرده و به آنها مهارت خودمدیریتی را یاد می‌دهد.
