به عنوان والدین یکی از وظایف شما آموزش روش‌های رفتاری درست به کودک است. این کار نیاز به زحمت و صبر زیادی دارد. شاید در این بین نیاز به استفاده از تنبیه باشد. البته استفاده از تنبیه در تربیت کودک شرایطی دارد و نباید به احساسات او آسیب برساند.
شما با قانون‌گذاری و مشخص کردن مجازات معقول برای کودک به او یاد می‌دهید در مقابل رفتارهای خود مسئول است. هدف نهایی شما از این کار تربیت کودک با تنبیه است. او سرانجام یاد می‌گیرد چگونه روی رفتار و احساسات خود کنترل داشته باشد. شما می‌توانید با مراجعه به سایت سمف کیدز اطلاعات بیشتری را در این رابطه کسب کنید. با ما همراه باشید تا برخی از نکات مهم در این زمینه بپردازیم
تنبیه مثبت برای کودکان
تنبیه مثبت برای کودک به معنای تغییر دادن رفتار شما در مقابل او است. کلمه مثبت در اینجا اشاره به اتفاق خوشایندی نخواهد داشت. تنبیه مثبت یعنی چیزی را به رفتار و برخورد خود اضافه کنید که نتیجه آن برای کودک زیاد جالب و خوشایند نخواهد بود. هدف از تربیت کودک با تنبیه کم کردن احتمال تکرار آن رفتار نامطلوب در آینده است.
به کار بردن تنبیه در تربیت کودک تنها بخشی از ماجرای آموزش رفتار درست به کودک است که باید در شرایط خاص و مناسبی استفاده شود. شما نباید صحبت کردن با او را فراموش کنید. والدین باید فرزند خود را راهنمایی کنند و به او رفتارهای مناسب‌تری را برای شرایط مشابه در آینده آموزش دهند.
تفاوت تنبیه مثبت و منفی در کودکان
هدف از تنبیه مثبت کودک تأثیر گذاشتن روی یکی از رفتارهای او با اضافه کردن چیزی است که برای او خوشایند نیست، اما تنبیه منفی به معنای اثرگذاری با دور کردن چیزی به شکل نادرست است. هر دوی این رفتارها برای اثر گذاشتن روی رفتار کودک انجام می‌شوند، اما به نظر می‌رسد تنها تنبیه مثبت می‌تواند رفتار نادرست را کم کند یا از بین ببرد. در تنبیه منفی شما تنها می‌توانید رفتارهای مثبت را افزایش دهید.
برای مثال؛ صحبت کردن با کودکی که بداخلاقی می‌کند، یک تنبیه مثبت است. در اینجا چیزی (صحبت کردن) برای از بین بردن رفتار بد اضافه شده است. اما برداشتن برخی محدودیت‌ها در مقابل چند کار خوب کودک نمونه‌ای از تنبیه منفی است. شما چیزی (بخشی از محدودیت‌ها) را برای تشویق رفتار خوب در کودک برداشته‌اید.
شرایط تنبیه در کودک
تنبیه کودک شرایطی دارد که باید به آن توجه کرد. این تنبیه نباید به طور فیزیکی یا روانی به فرزند شما آسیب برساند. استفاده از تنبیه در تربیت کودک باید متناسب با سن و درک فرزند شما انجام شود. او باید بداند هر کاری عواقبی دارد. به عنوان مثال؛ وقتی به اتوی داغ دست می‌زند، دستش می‌سوزد و این نتیجه کار او است. شاید تنبیه‌ها تجربه خوشایندی برای فرزند شما نباشند، اما از نظر آموزشی ارزش زیادی دارند.
زمانی که به فکر انتخاب تنبیه مؤثر برای فرزند خود هستید، به یاد داشته باشید که شما می‌خواهید رفتار او را تنبیه کنید، نه خود کودک را. این تنبیه باید برای او آموزش‌دهنده باشد. اغلب کودکان متوجه علت تنبیه‌های مثبت می‌شوند. تنبیه زمانی مؤثر است که بلافاصله بعد از رفتار ناخوشایند در کودک اتفاق بیفتد. همچنین باید با رفتارهای دیگری همراه باشد تا بهترین نتیجه حاصل شود، مانند راهنمایی کودک برای انتخاب یک رفتار جایگزین.
قبل از تنبیه عواقب هر کار را برای فرزند خود مشخص کنید
داشتن یک روال خوب و مشخص کمک می‌کند فرزند شما متوجه باشد، اگر کاری را درست انجام ندهد، چه تنبهی در انتظار او است. اگر از تنبیه در تربیت کودک به درستی استفاده شود، بسیار مؤثر خواهد بود. مثلاً؛ می‌توانید یکی از گزینه‌های زیر را برای یک تنبیه مؤثر در کودک استفاده کنید:
- از او بخواهید تمام وسایل اتاقش را به تنهایی مرتب کند.
- اگر یکی از وسایل او گم شده است، به او بگویید باید تمام وسایل خود را مرتب کرده و آن را پیدا کند.
- اگر رفتارش نشان می‌دهد که با دوستان خود یا اطرافیانش برخورد درستی ندارد، به او بگویید باید مدتی در بازی شرکت نکند و تنها بماند.
- اگر رفتارهای پرخاشگرانه نسبت به دیگران دارد، به او بگویید اجازه بازی کردن با کسی را ندارد.
مثال‌هایی از یک تنبیه مثبت با کارایی بالا برای تربیت کودک
اگر تربیت کودک با تنبیه مثبت و درستی انجام شود، همیشه نتیجه خوبی خواهد داشت. راه‌های زیادی برای به کار گیری تنبیه مثبت وجود دارند. با کمک هریک از موارد زیر می‌توانید از نتایج مثبت تنبیه در کودک بهره‌مند شوید:
- داد زدن به خاطر رفتار بد از جانب کودک
- اجبار او به انجام کاری که زیاد دوست ندارد، برای مثال گردگیری خانه
- افزودن به مسئولیت‌ها و کارهای او در خانه به دنبال رعایت نکردن قوانین از قبل مشخص شده
- تعیین فعالیت‌های فوق برنامه برای دانش‌آموز تنبل
- تعیین محدودیت‌ها و قوانین جدید در صورت سرپیچی نوجوان از قوانین مشخص شده
تنبیه چه اثراتی مثبتی را به دنبال دارد؟
اگرچه کلمه تنبیه، منفی به نظر می‌رسد، اما اگر به درستی استفاده شود، می‌تواند مشوقی برای رفتارهای خوب باشد. تنبیه در کودک می‌تواند خیلی ساده باشد، مثلاً از او بخواهید یک جا بنشیند و به حرف‌های شما گوش کند. نتایج مثبتی که در استفاده از تنبیه در تربیت کودک دیده می‌شوند عبارت‌اند از:
- فرزند شما متوجه می‌شود این رفتار او برایتان قابل قبول نیست و می‌فهمد نباید در آینده این کار را تکرار کند.
- او با نتایج منفی کار خود روبه‌رو خواهد شد. این اتفاق به او یاد می‌دهد هر رفتاری عواقبی را به دنبال خواهد داشت.
- او دلیل خوبی برای رفتار درست در آینده پیدا می‌کند و در نهایت، فرصتی برای نشان دادن تغییر رفتار خود خواهد یافت.
کلام آخر
گاهی شما به عنوان والدین نمی‌دانید باید چه تنبیهی را برای رفتار نادرست فرزند خود انتخاب کنید. چه با یک کودک نوپا طرف هستید یا با یک نوجوان سرکش، گاهی کنترل کردن خودتان کار سختی است. باید بدانید در هیچ شرایطی خشونت و تنبیه بدنی به شما کمکی نخواهد کرد.
خوشبختانه راه‌های بهتر و مؤثرتری برای به کار گیری تنبیه در تربیت کودک وجود دارد. شما می‌توانید از تنبیه مثبت برای گسترش یک رابطه خوب با فرزند خود و آموزش مهارت‌های رفتاری به او کمک بگیرید. اگر نیاز به راهنمایی‌های بیشتری داشتید، می‌توانید با کارشناسان مجموعه سمف کیدز در ارتباط باشید و از مشاوره‌های ارزشمند آن‌ها استفاده کنید.
