پیشینه‌ای کوتاه از اسباب بازی کودک
اسباب بازی و به‌طور کلی بازی کردن، یکی از بنیادی‌ترین و اصیل‌ترین رفتارهای کودک انسان است. عمر اسباب بازی‌ها به عمر زندگی انسان بازمی‌گردد. از دوران ماقبل تاریخ همواره انسان در پی ساخت ابزارهایی بوده که بعضی از آن‌ها صرفاً جنبۀ سرگرمی داشتند. البته این وسیله‌ها بی‌اهمیت یا بی‌فایده نبوده‌اند. این وسایل در رشد مهارت‌های افراد و تمرین توانمندی‌های لازم برای زندگی واقعی، مؤثر بوده‌اند. خرید اسباب بازی آشپزخانه کودک یکی از دغدغه های والدین است که قصد داریم در این مقاله به آن بپردازیم.
استفاده از اسباب بازی یا ابزارهای سرگرم‌کننده، به‌طور ویژه در تربیت کودک انسان معمول و مرسوم بوده است. اسباب بازی همواره به کودکان کمک کرده‌اند تا در شمایل و مختصات کوچک‌تری با زندگی واقعی آشنا شوند و راه‌های برخورد با شرایط گوناگون را بیاموزند. اکتشافات باستان‌شناسی نشان داده‌اند اولین اسباب بازی‌هایی که بشر ساخته، به سال‌های بسیار دور و حتی ماقبل تاریخ برمی‌گردد.
اسباب بازی چه کمکی به رشد روانی کودک می‌کند؟
به‌درستی می‌توان ادعا کرد که اسباب بازی‌ها اولین حقایق زندگی کودک را شکل می‌دهند. با کمک اسباب بازی رشد روانی-حرکتی و شناختی کودک به کمال می‌رسد و آمادۀ ورود به اجتماع و فرازوفرودهای آن می‌شود. ژان پیاژه، روان‌شناس صاحب‌نام، تأکید می‌کند که در خرید اسباب بازی برای کودک باید بسیار دقت شود، چراکه اسباب بازی‌ها در شکل‌دهی به تمایلات عاطفی و روانی کودک نقش مهمی ایفا می‌کنند.
کودکان در سنین مختلف، متأثر از سطح توانایی جسمانی و روانی‌شان، به اسباب بازی‌های متنوعی نیاز دارند. شناخت ویژگی‌های روانی و ظرفیت‌های جسمانی کودک و همچنین درک درست مختصات اسباب بازی‌ها، یکی از نکاتی است که والدین باید به آن توجه کنند.
بازی متناسب با رشد کودک
در حدود چهارسالگی کودک کنجکاو است که اشیا چرا و چگونه به وجود می‌آیند. بنابراین بهتر است برای کودک موضوعاتی فراهم کنید که کنجکاوی‌اش را تحریک کند. مثل نحوۀ کارکرد آهن‌ربا، یخ زدن آب، کاشتن بذر گیاهان، به پرواز درآوردن بادبادک و… همچنین از این سن درک مفاهیم عددی شروع می‌شود. کودکان در این سن معمولاً مفاهیم ۱ و ۲ و ۳ را می‌توانند درک کنند و شاید بتوانند چند شماره را پشت‌سرهم بشمارند. فرصت‌هایی برای بازی با اجسام و اشیاء و شمارش آن‌ها می‌تواند بسیار مفید باشد.
کودک در پنج‌سالگی از کارهای پرجنب‌وجوش لذت می‌برد. بازی‌های پرتحرک، مهارت‌های عضلانی بزرگ و کوچک کودک را افزایش می‌دهند و می‌توانند توازن بدن فرد را به‌خوبی حفظ کنند. از حدود پنج‌سالگی کودک دارای تعادل کلی است و حرکاتش تکامل بیشتری پیدا می‌کند؛ به‌نحوی که می‌توان گفت که در این سن او مانند بزرگسالان عمل می‌کند. بنابراین بازی‌هایی که موقعیت‌های بزرگسالی را برای او شبیه‌سازی می‌کنند بسیار مفید هستند. ازاین‌رو والدین با خرید اسباب بازی آشپزخانه کودک یا نجاری و پزشکی می‌توانند به پرورش قدرت تحلیل و درک شناختی کودک بسیار کمک کنند.
پیشنهاد سمف کیدز: چند اسباب بازی برای تقویت مهارت کلامی کودک
کارهایی مثل قیچی کردن کاغذ یا مخلوط کردن چیزها، فعالیت‌های هستند که کودک در این دورۀ سنی به آن‌ها علاقه نشان می‌دهد. این بازی‌های برای بالا بردن هماهنگی عمل چشم و دست، شناخت رنگ‌ها، تقویت دقت و توجه به‌اندازه قطعات، طبقه‌بندی اشیاء برحسب رنگ و اندازه، درک مفاهیمی همچون بلندتر و کوتاه‌تر و… بسیار مفید و اثرگذارند.
کودکان در آستانۀ هفت‌سالگی، میدان تصوراتشان گسترش می‌یابد، در بازی‌ها بیشتر به اجرای نقش‌های مختلف و ترکیب آموخته‌ها و اعمال هدف‌دار تمایل دارند. کودکان از این سن می‌توانند قواعد بازی را رعایت کنند، دسته‌جمعی به بازی مشغول شوند و با یکدیگر به رقابت بپردازند. زمانی که کودکان به حدود ده‌سالگی می‌رسند، بازی‌هایشان بیشتر رنگ رقابت به خود می‌گیرد و مهارت و برتری در بازی، بیش از هر چیز دیگری، مهم جلوه می‌کند. در سن یازده تا سیزده، علاقه به نشان دادن سرعت، قدرت و مهارت در بازی، پرداختن به بازی‌هایی که مستلزم مهارت بیشتر هستند و همچنین رقابت و مسابقه، در کودک تقویت می‌شود. بنابراین خرید اسباب بازی مناسب سن کودک اهمیت ویژه‌ای دارد.
جنسیت اسباب بازی
بعضی از اسباب بازی‌ها را همۀ کودکان، چه دختر و چه پسر، دوست دارند. مثلاً توپ، پازل، وسایل خانه‌سازی، مداد شمعی و… از این دست محسوب می‌شوند. بعضی از والدین هر نوع اسباب بازی را در اختیار کودک خود قرار می‌دهند و در خرید اسباب بازی به جنسیت کودک توجه نمی‌کنند. آن دسته از والدین که برای دختر خود ماشین یا تفنگ نمی‌خرند یا خرید اسباب بازی آشپزخانه کودک را محدود به دختران می‌دانند، می‌ترسند که کودک از لحاظ شخصیتی دچار اختلال گردد و شبیه جنس مخالف خودش شود.
والدینی که اسباب بازی‌های کودک را به تقسیم‌بندی‌های معمول جنسیتی محدود می‌کنند و به او اجازه نمی‌دهند با اسباب بازی‌های دیگر سرگرم شود، در راه بروز استعدادهای کودک مانع ایجاد می‌کنند. این کار مانع رشد و پرورش استعدادهای کودک می‌شود. برای مثال، اسباب بازی‌های آشپزی را نمی‌توان و نباید محدود به دختران کرد. مهم‌ترین دلیل این است که هر انسان بالغ و عاقلی، فارغ از جنسیت، نیازمند فراگیری مهارت‌های آشپزی است تا در زندگی آیندۀ خود بتواند از عهدۀ تأمین مایحتاج خود برآید. از سوی دیگر، بسیاری از مشاغل حرفه‌ای و سطح بالا، فراجنسیتی هستند. مثلاً بسیاری از برترین معماران جهان زن هستند یا بسیاری از رستوران‌های معروف جهان سرآشپز مرد دارند.
بنابراین محدود کردن اسباب بازی‌ها، هیچ نقشی در بهبود درک جنسیتی کودک ندارند. تحقیقات نشان داده است که کودکان هیچ درکی از تفسیرهای جنسیت‌زدۀ جایگاه‌ها و مشاغل ندارد. برای یک پسر وسایل آشپزی به‌اندازۀ تفنگ یا ماشین جذاب است و به رشد شناختی و روانی او کمک می‌کند.
در طول تاریخ هم اسباب بازی‌ها جنسیتی نبوده‌اند. اولین بار اسباب بازی‌ها در دهۀ ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ به لحاظ جنسیت تقسیم شدند. قبل از آن، فقط حدود دو درصد از اسباب بازی‌ها از لحاظ جنسیتی از یکدیگر جدا می‌شدند.
محقق کلر میلر می‌گوید: «اسباب بازی‌ها امروزه یک قلمرو جهانی محسوب می‌شود. امروزه تمام اسباب بازی‌ها برچسب جنسیت دارند. مجلۀ «نقش جنسی» در این زمینه، در سال ۱۹۷۵، با تمرکز بر تأثیرات جنسیت در جوانان آغاز به کار کرد و بسیاری از کتاب‌های درسی روان‌شناسی عقایدی جدید دربارۀ این موضوع مطرح کردند. بااین‌حال همواره محققانی ایده‌های پسرانه یا دخترانه بودن اسباب بازی‌ها را به چالش کشیده‌اند و یافته‌های جدید نیز نشان می‌دهد این تقسیم‌بندی‌ها از اساس بی‌پایه و بیشتر در جهت افزایش نیاز جامعه و بالا بردن فروش کارخانه‌های اسباب بازی بوده است.
خرید اسباب بازی آشپزی و آشپزخانه برای کودک
آشپزی و غذا به‌عنوان اصیل‌ترین و ابتدایی‌ترین نیاز انسان همواره در زندگی او حضور داشته و دارد. با توضیحاتی که مطرح شد، با نقش مهم و کلیدی اسباب بازی‌ها و بازی در رشد شخصیتی و روانی کودک آشنا شدیم. کودک با کمک بازی، زندگی واقعی را تمرین می‌کند و در جهت بهبود توانایی‌های خود قدم برمی‌دارد. ازاین‌رو بازی کردن با اسباب بازی آشپزی یا اسباب بازی آشپزخانه یکی از مهم‌ترین توانمندی‌هایی است که کودک انسان می‌تواند در جهت رشد خلاقیت کسب کند. کودکی که می‌تواند این نیاز اصیل خود، یعنی آشپزی را با بازی و سرگرمی و به‌کمک اسباب بازی آشپزخانه بیاموزد، آماده می‌شود تا زندگی مستقل و بلوغ‌یافتۀ خود را در قامت یک انسان رشدیافته شکل و قوام دهد و خلاقیت فردی‌اش گسترش می‌یابد.
بنابراین آشپزی کودک و بازی‌هایی که پیرامون غذا و بالا بردن مهارت آشپزی و خلاقیت‌های پیشینه‌ای به کار می‌روند، بسیار مهم و مفید هستند. والدین با خرید اسباب بازی آشپزخانه کودک می‌توانند به رشد توأم مهارت آشپزی و خلاقیت کودک کمک کنند. بازی‌های آشپزی باعث بالا رفتن مهارت‌های پایه‌ای، خلاقیت‌های پیشینه‌ای، توانایی محاسبه کردن و اندازه گرفتن، تقویت توان لمس کردن و افزایش قدرت حل مسئله می‌شود. با آشپزی و خرید اسباب بازی آشپزخانه همچنین کودک می‌آموزد که چطور خلاقیت به خرج بدهد و با ابزاری ثابت، اشکالی متنوع خلق کند. در این میان، هوش روانی-حرکتی کودک و خلاقیت فردی او به‌خوبی پرورش پیدا می‌کند و همچنین تناسب و هماهنگی چشم و دست افزایش می‌یابد. یافته‌های روان‌شناختی نشان می‌دهد کودکی که با اسباب بازی آشپزخانه بازی می‌کند، خلاقیت بالاتری خواهد داشت و بالا رفتن خلاقیت همچنین موجب افزایش اعتمادبه‌نفس و شناخت مناسب فرد از توانمندی‌ها و ظرفیت‌های شناختی خود خواهد شد.
