همه‌چیز در مورد مشاوره کودک
همه ما نگران آینده کودکمان هستیم. این نگرانی گاهی آن‌قدر زیاد می‌شود که اصلاً از به دنیا آوردن بچه منصرف می‌شویم. اگر شما هم به بچه علاقه دارید و به دلیل نگرانی‌ها فعلاً دست نگه‌داشته‌اید، باید بگوییم که مشاوره کودک به شما کمک می‌کند که نگرانی‌ها را به‌صورت آگاهانه و هوشمندانه برطرف کنید. اگر می‌پرسید که اصلاً مشاوره کودک چه کارهایی می‌کند و چه اصولی دارد، باید بگوییم که ادامه مطالب مناسب خود شما است.
چه زمانی به مشاوره کودک نیاز داریم؟
عده‌ای تصور می‌کنند که فقط در بعضی از موارد باید از مشاوره کودک کمک گرفت، درصورتی‌که این‌طور نیست. توجه داشته باشید که تربیت و پرورش کودک اصلاً موضوع ساده‌ای نیست. شاید برایتان جالب باشد که هر رفتار شما در کودکی فرزندتان باعث آسیب‌ها یا نقاط قوت او در بزرگسالی خواهد شد. به همین دلیل پیشنهاد ما این است که از همان ابتدا برای آموزش اصول تربیتی به یک مشاوره کودک مراجعه کنید.
به یاد داشته باشید که در این سال‌ها تربیت کودکان، تفاوت‌های بسیاری باگذشته پیدا کرده است. کودکی خودتان را فراموش کنید، کودکان حال حاضر مانند گذشته ما نیستند. آن‌ها بسیار باهوش‌تر و هوشیارتر از ما هستند. همین موضوع سبب می‌شود که رفتار با آن‌ها اهمیت بیشتری داشته باشد.
اگر خودتان با استفاده از اصولی که یاد گرفته‌اید کودکتان را تربیت می‌کنید و او گاهی دچار اختلالاتی است، شما باید به یک مشاوره کودک مراجعه کنید. توجه داشته باشید که اختلالات روحی کودک باید در همان ابتدای به وجود آمدن، از بین بروند. شما با سهل‌انگاری و نادیده گرفتن این مشکلات باعث بروز اختلالات شخصیتی کودکتان می‌شوید.
مشاوره کودک چه اهدافی را دنبال می‌کند؟
در ابتدا باید بگوییم که مشاوره کودک زیر مجموعه علم روانشناسی است اما تمام روانشناسان نمی‌توانند در مورد کودکان راهکار ارائه بدهند. روانشناسی کودک شاخه‌ای کاملاً مجزا است که نیاز به مهارت بالایی دارد. هدف و وظیفه مشاوره هم فقط درمان نیست، بلکه برای جلوگیری از بروز مشکلات هم راهکار ارائه می‌دهد.
هدف اصلی مشاوره کودک این است که به کودک شما کمک کند تا بتواند احساسات خودش را به‌خوبی درک و کنترل کند. در صورت بروز مشکلاتی، بتواند به‌خوبی آن را برطرف کند. کودک شما باید مهارت‌های منحصربه‌فرد خودش را بشناسد و برای بهبود آن‌ها تلاش کند.
مشاوره کودک اهدافی هم برای والدین دارد. مشاوره به شما کمک می‌کند که بهتر بتوانید با فرزندتان ارتباط برقرار کنید. نیازهای او را بشناسید و بدانید که چه موقع باید چه کاری را انجام دهید. گاهی مشکلات کودکان برای والدین پیش‌پا افتاده هستند و به آن‌ها توجهی نمی‌کنند. درصورتی‌که کودک شما در این زمان نیاز بیشتری به حضور و درک شما دارد.
مشاوره کودک به پدر و مادرها کمک می‌کند که روش‌های تربیت صحیح و اصولی را یاد بگیرند و آن‌ها را به کار ببرند. دقت داشته باشید که تربیت کودک کار ساده‌ای نیست که با خواندن چند کتاب، بتوانید به بهترین شکل ممکن آن را انجام دهید.
پنج زمینه کمک مشاوره کودک
اگرچه پیشنهاد ما این است که به‌صورت مستمر و همیشگی از مشاوره کودک کمک بگیرید اما در بعضی از موارد لازم است که حتماً یک مشاور کنارتان باشد. در ادامه این موارد را شرح می‌دهیم. دقت داشته باشید، در چنین مواقعی هرچه زودتر به یک مشاوره کودک مراجعه کنید، بهتر است.
کودکی که مهارت‌هایی مناسب سن خودش را ندارد
به‌عنوان‌مثال یک کودک هشت ساله باید در جمع خانواده و اقوام حضور داشته باشد و با آن‌ها صحبت کند. اگر کودک شما نمی‌تواند با اعضای فامیل و دوستان ارتباط برقرار کند، نیاز است که از یک مشاوره کمک بگیرید. البته توقع نداشته باشید که اگر کودکتان بار اول دوست شما را می‌بیند با او رابطه‌ای صمیمانه داشته باشد.
کودکانی که والدین خودشان را از دست داده‌اند
یکی از بدترین اتفاق‌ها برای یک کودک، از دست دادن یکی از والدین یا هر دوی آن‌ها است. اگر این از دست دادن، بر اثر فوت آن‌ها باشد که قضیه پیچیده‌تر می‌شود. به شما پیشنهاد می‌دهیم که اگر در چنین موقعیتی قرار دارید، حتماً از یک مشاوره کودک کمک بگیرید.
کودکانی که از آن‌ها سوءاستفاده شده است
سوءاستفاده از کودکان جنبه‌های مختلفی دارد. متأسفانه در سال‌های اخیر تجاوز به کودکان رشد بسیاری داشته است. کودکانی که در چنین موقعیتی قرار می‌گیرند، روحیه بسیار حساسی خواهند داشت و احتمالاً در آینده همان موضوع را باز هم تکرار می‌کنند.
به همین دلیل پیشنهاد می‌دهیم که در ابتدا با کودک خودتان دوست و صمیمی باشید که اگر اتفاقی افتاد به شما بگویید و بعد از آن هم حتماً از یک مشاور حاذق کمک بگیرید. تصور نکنید که باگذشت زمان کم‌کم کودک این موضوع را فراموش می‌کند و با آن کنار می‌آید.
کودکانی با مشکلات روحی
کودکان هم مانند ما بزرگ‌سالان دچار افسردگی، کمبود اعتمادبه‌نفس، استرس و… می‌شوند. برای درمان چنین مشکلاتی شما به‌تنهایی نمی‌توانید کار خاصی را انجام دهید پس، از یک مشاوره قابل‌اعتماد کمک بگیرید.
کودکانی با اختلالات رفتاری
اختلالات رفتاری انواع مختلفی دارد، پرخاشگری، گریه‌های بی‌دلیل، لجبازی‌های مکرر و پی‌درپی و… از نمونه‌های بارز اختلالات رفتاری در کودکان هستند. برای درمان چنین اختلالاتی بهتر است که از مشاوره کودک کمک بگیرید.
پنج هدف کودک درمانی در مشاوره کودک چیست؟
کودک درمانی به این معنی است که مشکلات رفتاری و روحی کودک درمان شود. در بعضی از موارد رفتارهای کودک نشان از اختلال رفتاری او دارد اما والدین از این موضوع مطلع نیستند و برعکس! به همین دلیل پیشنهاد می‌دهیم که با مشاهده هر رفتار غیرطبیعی به یک مشاوره کودک مراجعه کنید. در ادامه اهداف این کار را شرح خواهیم داد.
- کودک درمانی و مشاوره کودک به او کمک می‌کنند که اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس داشته باشد. باور کنید که منشأ بسیاری از موفقیت‌ها اعتمادبه‌نفس است پس، از همان کودکی به فکر تقویت آن باشید.
- کمک می‌کند که مهارت‌های ارتباطی کودک بهبود پیدا کند. به‌عنوان‌مثال تصور کنید که کودک شما در جمع خانواده ارتباط خوبی با شما برقرار می‌کند اما هنگامی‌که مهمان دارید، گوشه‌گیری می‌کند و با کسی حرفی نمی‌زند.
- رشد یک کودک باید سالم و عادی باشد. در بعضی از موارد مشکلات روحی باعث عدم رشد کودک می‌شوند (منظور رشد فیزیکی نیست) در این حالت یک مشاوره کودک به شما کمک می‌کند که رشد کودکتان تحریک شده و به روال عادی برگردد.
- یک کودک به داشتن پشتوانه عاطفی نیاز دارد. این پشتوانه دلگرمی به او می‌دهد و باعث می‌شود که خیالش آسوده باشد. یکی از اهداف مهم مشاوره کودک همین ایجاد پشتوانه عاطفی است.
- یک کودک اطلاعات کمی در مورد واژه‌ها و نحوه استفاده از آن دارد. کودک در محیط خانواده به صحبت‌های همه گوش می‌دهد و آن‌ها را یاد می‌گیرد. در بعضی از موارد شاهد استفاده غلط از واژه‌ها توسط کودک هستیم. با یک مشاوره اصولی و درمان صحیح، این مشکل هم به‌سادگی حل می‌شود.
بازه زمانی مشاوره کودک چقدر است؟
یکی از سؤال‌هایی که برای پدر و مادرها پیش می‌آید، این است که تا چه زمانی باید مشاوره کودک را ادامه داد. به‌طورکلی باید بگوییم که متناسب با مشکل کودک این زمان متفاوت خواهد بود. دقت داشته باشید که نحوه برخورد کودک هم بر روی زمان مشاوره تأثیر می‌گذارد.
در بعضی از موارد می‌بینیم که کودک با مشاوره خودش دوست می‌شود و حرف‌های او را گوش می‌دهد. در بعضی از موارد هم با کودکی لجباز روبه‌رو هستیم. طبیعتاً در حالت دوم زمان مشاوره کودک بیشتر خواهد بود. البته دراین‌بین نباید تأثیر مهارت شخص مشاور را هم نادیده گرفت.
به‌طورکلی با توجه به موارد گفته‌شده در بالا، بازه زمانی مشاوره کودک بین ۳ تا ۱۲ هفته است. البته در بعضی از موارد والدین برای تربیت بهتر کودکشان مشاوره را ادامه می‌دهد. به شما پیشنهاد می‌دهیم که برای این کار با مشاور خودتان مشورت کنید. افراط‌وتفریط در هر کاری خوب نیست.
معیارهای انتخاب یک مشاوره کودک
اهداف و اهمیت مشاوره کودک را شرح دادیم، حالا این سؤال پیش می‌آید که اصلاً چطور می‌توانیم یک شخص مناسب برای مشاوره کودک را انتخاب کنیم. در ادامه معیارهایی را توضیح می‌دهیم که با توجه به آن‌ها می‌توانید یک شخص مشاور خوب را انتخاب کنید.
مشاوره کودک یک روانشناس به‌حساب می‌آید. این شخص باید یکسری مهارت‌های خاصی را داشته باشد. این مهارت‌ها شامل، داشتن اطلاعات صحیح از رشته خودش، شنونده خوبی بودن، ارتباط درست برقرار کردن و… است.
حالا شخصی که می‌خواهد به‌عنوان یک مشاور کودک فعالیت داشته باشد، باید ویژگی‌های دیگری هم داشته باشد. این ویژگی‌ها شامل این موارد است؛
متخصص بودن
مشاوره کودک باید در زمینه فعالیتش (کودک و نوجوان) تخصص و مهارت خاصی داشته باشد.
رازدار بودن
گاهی کودک به دلیل نگرانی‌هایی که برایش وجود دارد، حرف‌هایش را پدر و مادرش نمی‌گوید. در چنین موردی یک مشاور خوب باید رازدار باشد. متأسفانه در بعضی از موارد شاهد چنین چیزی نیستیم. در چنین حالتی کودک دیگر به شخص مشاورش اعتماد ندارد و روند درمان به کندی پیش می‌رود.
ارتباط درست با والدین
والدین نقش مهمی در به وجود آمدن مشکل برای کودکشان دارند، ازاین‌رو نقش مهمی هم در برطرف کردن مشکل خواهند داشت. یک مشاور خوب باید والدین هم درگیر درمان کودکشان کند. نحوه ارتباط با والدین نباید طوری باشد که اصل رازداری زیر سؤال برود.
ارتباط با دیگر افراد مؤثر
کودک ما علاوه بر والدینش با معلم، دوست، همکلاسی و افراد دیگری هم در ارتباط است. یک مشاور خوب معمولاً با این افراد هم ارتباط می‌گیرد تا بهتر بتواند مشکل کودک را شناسایی و به درمان آن کمک کند.
عدم وابستگی
یک مشاور خوب می‌داند که ارتباط او با کودک نباید باعث ایجاد وابستگی شود. در این صورت، بعد از حل مشکل اصلی، مشکل دیگری به نام وابستگی به وجود می‌آید و برای درمان آن‌هم باید به فکر راه دیگری باشید.
نتیجه‌گیری
در مطالب بالا سعی بر این داشتیم که اطلاعاتی کاربردی در رابطه با مشاوره کودک بیان کرده باشیم. برای اینکه بتوانید به بهترین نحو ممکن کودکتان را تربیت کنید، در بعضی از موارد نیاز به مشاوره کودک خواهید داشت.
در ادامه اهداف کودک درمانی و مشاوره کودک هم اطلاعاتی را بیان کردیم و گفتیم که در چه مواردی باید حتماً از یک مشاور کمک بگیرید. ویژگی‌های یک مشاور خوب هم به‌طور کامل شرح دادیم. با توجه به این مطالب شما می‌توانید یک مشاور خوب و کار بلد را انتخاب کنید.
هر سؤال دیگری در مورد این موضوع دارید، آن را با ما در میان بگذارید تا در اسرع وقت به آن پاسخ دهیم.
