همه‌چیز در مورد پرخاشگری کودکان
متأسفانه در سال‌های اخیر شاهد افزایش روزافزون پرخاشگری کودکان بوده‌ایم. هیچ‌کدام از ما دوست نداریم که کودکانی پرخاشگر داشته باشیم، این موضوع باعث نگرانی بسیاری از والدین می‌شود. البته نگرانی هیچ کار خاصی برای شما نمی‌کند، بهتر است که در مورد پرخاشگری کودکان اطلاعاتی کاربردی را به دست آورید. اگر به دنبال اطلاعاتی کاربردی در مورد این موضوع هستید، ما در ادامه آن را با شما در میان می‌گذاریم.
پرخاشگری کودکان به چه معنی است؟
پرخاشگری کودکان در بعضی از موارد کاملاً طبیعی است. دقت داشته باشید که یک کودک هنوز توانایی خاصی در کنترل احساسات و هیجانات خودش ندارد. او نمی‌داند که چطور می‌تواند خشم خودش را کنترل کند. در چنین مواردی پرخاشگری می‌کند.
در مواردی مانند بدرفتاری والدین، احساس کمبود محبت، بی‌توجهی به کودک و… او قادر به کنترل احساسات خودش نیست و پرخاشگری می‌کند. باید بگوییم که اگر این پرخاشگری موردی باشد، طبیعی است و نیازی نیست به فکر راهی برای درمان آن باشید.
موضوع زمانی نگران‌کننده می‌شود که پرخاشگری برای کودک عادی شده باشد، یعنی هرروز شاهد آن باشید. در چنین حالتی می‌توان گفت که شما یک کودک پرخاشگر دارید. خوب حالا باید چه کار کنید؟ باید در ابتدا به دنبال اطلاعاتی در مورد علت این کار باشید و سبب راهی برای درمان این پرخاشگری پیدا کنید. توجه داشته باشید که عدم درمان پرخاشگری کودکان می‌تواند باعث بروز مشکلاتی در آینده آن‌ها شود.
پرخاشگری کودکان عادی است؟
در بعضی از موارد باید بگوییم که رفتار کودک عادی است و ما به اشتباه آن را پرخاشگری میدانیم. این حالت بیشتر برای کودکان زیر ۲ سال وجود دارد. این کودکان قدرت تکلم ندارند، آن‌ها برای اینکه بتوانند نیاز خودشان را بیان کنند، از ابزار گریه استفاده می‌کنند.
در این زمان، گریه کردن کودک، غر زدن، جیغ زدن و کارهای شبیه به این‌ها را نباید به‌حساب پرخاشگری او گذاشت. بعد از مدتی و با بزرگ‌تر شدن کودکتان، او قدرت تکلم خواهد داشت و دیگر برای رساندن منظور خودش حرف میزند. در این سن، چنین کارهایی طبیعی است.
پنج علت پرخاشگری کودکان
برای اینکه بتوانید بهتر درمانی برای پرخاشگری کودکان پیدا کنید، لازم است که در ابتدا علت‌های آن را بدانید. در ادامه علت‌های این موضوع را نام برده و هریک را به تفکیک توضیح داده‌ایم. در بعضی از موارد پرخاشگری در یک کودک می‌تواند چندین علت داشته باشد پس، به تمام این دلایل دقت کنید.
ژنتیک
اگر شما به‌عنوان پدر و مادر کودک، تندخو هستید و زود عصبانی می‌شوید و پرخاشگری می‌کنید، نباید انتظار داشته باشید که کودکی آرام و صبور داشته باشید. کودکان از ما یاد می‌گیرند و همان‌طور که ما هستیم، بزرگ می‌شوند.
پرخاشگری هم ژنتیکی است و هم براثر عوامل محیطی به وجود می‌آید. طبیعتاً پدر و مادر پرخاشگر هم از لحاظ ژنتیکی مستعد داشتن کودکی پرخاشگر هستند و هم عوامل محیطی را برای او آماده کرده‌اند! ازاین‌رو بهتر است قبل از بچه‌دار شدن، اخلاق منفی خودتان را کمی بهتر کنید.
رفتار نامناسب خانواده
رفتار اعضای خانواده بر روی رفتار کودک تأثیر می‌گذارد. مهم نیست که این رفتار عامدانه باشد یا غیرعمدی، مهم این است که کودک از آن‌ها تأثیر می‌پذیرد. اگر والدین کودک مدام با یکدیگر بحث می‌کنند، اگر کودک در محیطی قرار دارد که پرخاشگری عادی است، اگر والدین به دلایل مختلف کودکشان را زیاد تنبیه می‌کنند، اگر بچه شما مورد کودک‌آزاری قرار گرفته یا می‌گیرد، همه این‌ها دلیلی برای پرخاشگری او هستند.
خصوصیت کودک
در بعضی از موارد، خود کودک خصوصیت‌هایی دارد که باعث پرخاشگری می‌شود. به‌عنوان‌مثال او نمی‌تواند و نمی‌خواهد ارتباط عاطفی داشته باشید، احساس دلسوزی و محبت کردن را درک نمی‌کند. در بعضی از موارد هم کودک به اختلال سلوک دچار است.
در چنین حالتی پرخاشگری کودکان بسیار زیاد می‌شود. او سعی دارد که به آدم‌های دیگر (حتی کسانی که از خودش بزرگ‌تر هستند) و حتی حیوانات آزار برساند. به‌نوعی باید بگوییم که کودک از این آزار رساندن لذت می‌برد. در این موقعیت پیشنهاد می‌دهیم که هرچه سریع‌تر به یک روانشناس ماهر مراجعه کنید.
تلویزیون دیدن
شاید برای شما جالب باشد که یکی از دلایل اصلی پرخاشگری کودکان، تماشای بیش از اندازه تلویزیون است. کودکان از رفتارها الگوبرداری می‌کنند. رسانه‌هایی مانند تلویزیون هم نقش مهمی در این الگوبرداری دارند. هنگامی‌که کودک در تلویزیون فیلم‌هایی می‌بیند که مثلاً یکی از بازیگرها به دیوار مشت میزند، خودش هم این کار را تکرار خواهد کرد.
به شما توصیه می‌کنیم که کودکان به‌هیچ‌عنوان نباید فیلم‌های مناسب سن بزرگ‌سالان را ببینند. آن‌ها از رفتارهای درست و غلط این فیلم‌ها الگوبرداری می‌کنند. متأسفانه در فیلم‌ها رفتارهای غلط بیشتر وجود دارد و کودک این رفتارها را زودتر یاد می‌گیرد.
محیط نامناسب
یکی از مهم‌ترین عواملی که بر روی پرخاشگری کودکان تأثیر می‌گذارد، محیطی است که در آن زندگی می‌کنند. اگر کودکی تک والدین است، در محله‌ای بزه‌کار زندگی می‌کند، در خانواده شخص یا اشخاصی معتاد حضور دارند و عواملی مانند این‌ها، ا. بیشتر در معرض پرخاشگر شدن، است.
بچه‌دار شدن، یک وظیفه بزرگ است. شما یک شخص را بدون آنکه خودش بخواهد وارد دنیا می‌کنید، آینده این کودک تا حد زیادی به زندگی شما، تربیتی که برایش در نظر گرفته‌اید و محیطی که فراهم کرده‌اید، بستگی دارد. درصورتی‌که عوامل برای بچه‌دار شدن، مساعد نیست، با آینده شخص دیگری بازی نکنید.
جلوگیری از پرخاشگری کودکان
همه ما شنیده‌ایم که پیشگیری بهتر از درمان است. قبل از اینکه راهکارهایی در مورد درمان پرخاشگری کودکان ارائه دهیم، لازم میدانیم که در مورد پیشگیری از این کار هم توضیحاتی را ارائه دهیم.
به کودکتان احترام بگذارید.
تصور نکنید که فقط کودک وظیفه دارد که به شما احترام بگذارد. دقت داشته باشید که کودکتان شخصیت مستقلی برای خودش دارد، او می‌تواند نظرات و اعتقادات مخالف شما داشته باشد، پس به او و نظراتش احترام بگذارید.
این اختلاف در عقاید از همان بچگی وجود دارد و رفته‌رفته بیشتر می‌شود. به‌عنوان‌مثال کودکتان غذای سرخ‌کردنی دوست ندارد، به نظرش احترام بگذارید. هنگامی‌که بزرگ‌تر می‌شود، مثلاً کیف رنگ صورتی می‌خواهد، بگویید که این رنگ زود کثیف می‌شود، برایش همین رنگی بخرید. احترام به کودک، به همین سادگی است اما تأثیرات مثبت زیادی دارد.
محیطی صمیمی را ایجاد کنید.
کودک شما حق دارد که در یک محیط صمیمی، به‌دوراز آشوب و بحث زندگی کند. تا جایی که ممکن است محیط کودک را آرام نگه‌دارید. والدین به‌هیچ‌عنوان نباید کنار کودکشان با هم بحث و دعوا کنند.
تنبیه بدنی را فراموش کنید.
شما چرا از تنبیه بدنی استفاده می‌کند؟ قصدتان فقط تربیت کودکتان است، خوب باید بگوییم که تنبیه بدنی نه‌تنها باعث تربیت کودکان نمی‌شود، بلکه اثرات منفی بسیاری به همراه دارد. پرخاشگری کودکان رابطه‌ای مستقیم با تنبیه بدنی آن‌ها دارد. پیشنهاد می‌کنیم که این کار را برای همیشه فراموش کنید.
چهار راهکار برای مقابله با پرخاشگری کودکان
خوب حالا زمان درمان فرا رسیده است. تصور کنید که شما از عوامل پیشگیرانه اطلاع نداشتید، یا آن‌ها جواب نداده‌اند. حالا برای درمان پرخاشگری کودکان باید چه کار کرد؟ در ادامه لیستی از کارها را پیشنهاد داده‌ایم اما قبل از هر چیز به یک نکته دقت داشته باشید. در مواردی بهتر است که از یک روانشناس برای این کار کمک بگیرید.
علت اصلی را پیدا کنید
قبل از آنکه بدانید علت اصلی پرخاشگری کودکتان چیست، نمی‌توانید هیچ کار خاصی را انجام دهید. عوامل محیطی تأثیر بسیاری بر روی پرخاشگری کودکان دارند. بهتر است که در ابتدا این عوامل را از بین ببرید. اگر رفتار خودتان همراه با خشونت است، پیشنهاد می‌دهیم که با کمک یک مشاور خوب، رفتارتان را کنترل کنید.
مداخله کنید
تصور نکنید که دز زمان پرخاشگری کودکتان شما باید ساکت باشید تا او هرچه می‌خواهد بگویید و خسته شود. شما باید مداخله کنید اما این مداخله باید در زمان مناسب و با رفتار مناسب باشد، در چنین حالتی نتیجه خوبی حاصل خواهد شد.
به‌عنوان‌مثال اگر کودکتان در حال آسیب رساندن فیزیکی به کودک دیگری است، باید سریعاً وارد عمل شوید و او را بگیرید. در مواردی کودک برای رسیدن به خواسته خودش، پرخاشگری می‌کند. در این حالت کاملاً خونسرد به او گوشزد کنید که درست رفتار نکند از هیچ‌چیز خبری نیست. در چنین حالتی احتمالاً کودکتان پرخاشگری را شدیدتر می‌کند، کاملاً بی‌توجه به کارهای خودتان ادامه دهید.
گاهی تنبیه کنید
البته منظور تنبیه مناسب است، نه تنبیه بدنی! مثلاً می‌توانید زمان بازی کودکتان را کمتر کنید، یا زمان تماشای تلویزیون را کمتر کنید. کودک باید متوجه شود که برای رفتار اشتباهش باید تنبیه و مجازات شود. البته در این کار زیاده‌روی هم نکنید.
او را تشویق کنید
اگر کودکتان بعضی از رفتارهای خودش را بهتر کرده است، او را تشویق کنید. تشویق کردن باعث می‌شود که او اشتیاق بیشتری برای اصلاح رفتار داشته باشد. البته باز هم میگوییم که در این کار هم نباید زیاده‌روی کنید. کودک گاهی شرطی می‌شود و برای هر کار خوب، انتظار تشویق و جایزه دارد که اصلاً خوب نیست.
پنج نکته مهم در مورد پرخاشگری کودکان
هنگامی‌که یک کودک پرخاشگر دارید و به فکر بهبود رفتار او هستید، باید به چند نکته مهم دقت داشته باشید. در ادامه به این نکات اشاره کرده‌ایم.
بدبین نباشید
بدبینی به کودک باعث دلسردی او از اصلاح رفتارش می‌شود. هر خرابکاری که انجام می‌شود، حتماً کودک شما مقصر آن نیست. این طرز تفکر باعث می‌شود که دیگر کودک تلاشی برای بهبود رفتارش نداشته باشد.
واقع‌بین باشید
فراموش نکنید که رفتار کودک به‌مرورزمان بهتر می‌شود. انتظار نداشته باشید که پرخاشگری کودکان یک روزه و با صحبت کردن شما، کاملاً برطرف شود. انتظارات واقع‌بینانه داشته باشید.
با او رابطه‌ای امن داشته باشید
اجازه دهید که کودک کنار شما احساس امنیت کند. در این حالت او بهتر می‌تواند رفتار خودش را اصلاح کند. شما به‌عنوان والدینش باید نماد امنیت برایش باشید.
در مورد احساسات خودتان با او صحبت کنید
کودک باید بداند که شما هم عصبانی و کلافه می‌شود اما این احساس را کنترل می‌کنید. بهتر است که در مورد احساسات مختلف خودتان با کودک صحبت کنید.
الگوهای مثبت را به او نشان دهید
همه ما در کودکی یک بچه همسایه داشتیم که باید از او یاد می‌گرفتیم، این نشان دادن الگوی مثبت نیست. شما با رفتار درست خودتان بهترین الگوی برای کودکتان خواهید بود.
نتیجه‌گیری
در مطالب بالا سعی بر این داشتیم که در مورد پرخاشگری کودکان اطلاعاتی کاربردی و مهم را در اختیار شما قرار دهیم. از همان ابتدا توضیح دادیم که اصلاً پرخاشگری یک کودک به چه معنی است. در ادامه گفتیم که پرخاشگری در کودکان زیر ۲ سال کاملاً طبیعی و عادی است، زیرا آن‌ها قدرت تکلم ندارند.
مطلب را با علت‌های اصلی پرخاشگری کودکان ادامه دادیم. این علت‌ها را نام برده و توضیحی در مورد هریک از آن‌ها ارائه داده‌ایم. در ادامه راهکارهایی برای پیشگیری از پرخاشگری بیان کردیم. درنهایت هم راهکارهایی برای بهبود رفتار یک کودک پرخاشگر توضیح دادیم و نکات مربوط به آن هم گفتیم. شما می‌توانید در ادامه سؤالات خودتان را مطرح کنید تا به آن پاسخ دهیم.
