نکات طلایی در پرورش کودک
به دنیا آمدن یک کودک اگرچه لذت‌های بسیاری به همراه دارد اما خالی از نگرانی هم نیست. والدین نگران هستند که چطور می‌توانند کودکشان را تربیت کنند تا فردی موفق و مفید باشد. پرورش کودک کار ساده‌ای نیست. ما به‌عنوان والدین باید به تمام نکات ریزودرشت دقت کنیم تا آینده کودکمان تا حد زیادی تأمین شود. اگر شما هم به دنبال اطلاعاتی در مورد پرورش کودک هستید، ادامه مطالب مناسب خود شما است پس، با ما همراه باشید.
پرورش کودک به چه معنی است؟
خوب در ابتدا باید بگوییم که اصلاً پرورش کودک به چه معنی است. فراموش نکنید که پرورش با تربیت تفاوت‌هایی دارد، متأسفانه بسیاری این دو را یکی می‌دانند که اشتباه است. البته باید بگوییم که پرورش و تربیت اگرچه یکی نیستند اما باید در کنار هم باشند. پرورش یک کودک به این معنی است که او در جنبه‌های مختلفی رشد کند.
این جنبه‌ها شامل این موارد می‌شوند؛
- اخلاقی
- جسمی
- ظاهری
- اجتماعی
- و…
یعنی شما در هنگام رشد کودکتان باید به تمام این موارد توجه داشته باشید. درگذشته کودکتان دیرتر اجتماعی می‌شدند. در این سال‌ها به لطف اطلاعات پدرومادر و همچنین امکانات به وجود آمده، کودک سریع‌تر اجتماعی می‌شود. او باید بتواند در جمع خانواده و فامیل‌ها با کودکان هم‌سن خودش و حتی بزرگ‌ترهای فامیل ارتباط کلامی برقرار کند.
۴ روش پرورش کودک
برای پرورش کودکتان می‌توانید از ۴ روش استفاده کنید. در مواردی می‌بینیم که والدین این روش‌ها را باهم استفاده می‌کنند.
پروش کودک به‌صورت سهل‌انگاری
خوب با توجه به اسم این روش، شاید بتوان حدس زد که عملکرد آن چطور است. در این حالت والدین هیچ کار خاصی برای پرورش کودکشان انجام نمی‌دهند. آن‌ها کودک را به حال خودش می‌گذارند. کودکی که این‌طور بزرگ شود، از محیطی که در آن قرارگرفته، همه‌چیز را یاد می‌گیرد.
این محیط شامل فضای خانه، محیط مهدکودک، پیش‌دبستانی، دوستانی که با او بازی می‌کنند و… است. حالا تصور کنید که کودک در یک محیط بد هم باشد. طبیعتاً این کودک پرورش درستی نخواهد داشت. این کار باعث می‌شود که در آینده با مشکلات بسیار زیادی روبه‌رو شود.
پرورش کودک به‌صورت قاطعانه
شاید بتوان گفت که این روش، بهترین نوع پرورش یک کودک است. در این روش والدین باید نیازهای خودشان را به‌طورجدی و قاطع به کودک بگویند. مثلاً کاملاً قاطع به او بگویند که نباید حرف‌های بد بزند (متأسفانه عده‌ای علاقه خاصی دارند که به کودکتان الفاظ زشت یاد بدهند، در این حالت این روش کمک می‌کند که کودک این الفاظ را استفاده نکند)
در مقابل هم والدین باید به نیاز کودک توجه خاصی داشته باشند. به‌عنوان‌مثال اگر کودک می‌خواهد با شما صحبت کند و سرگرم شود، شما باید کنارش باشید و به‌خوبی به حرف‌هایش گوش بدهید. این کارها باعث می‌شود که کودک با والدینش ارتباط درستی داشته باشد. رابطه خوب باعث می‌شود که کودک شما را دوست و همراه خودش بداند. در آینده چنین کودک‌هایی شخصیتی مستقل و قوی خواهند داشت.
پرورش کودک به‌صورت مستبدانه
در این روش، والدین به خواسته کودک هیچ توجهی ندارند و فقط خواسته‌های خودشان را او تحمیل می‌کنند. شاید شما هم کودکی دارید و با خواندن این متن بگویید که ما صلاح بچه‌مان را می‌خواهیم. اینکه شما تجربه بیشتری دارید و بهتر می‌توانید خوب و بد را از هم تشخیص دهید، بر کسی پوشیده نیست اما صلاح کودک شما نباید باعث آزار روحی او شود.
شما می‌توانید درخواست‌های خودتان را به شکل بهتری بیان کنید. اینجا است که همان رابطه دوستی بین کودک و والدین که گفتیم، اهمیت پیدا می‌کند. اگر شما رابطه خوبی با کودکتان داشته باشید، او بهتر و ساده‌تر خواسته‌های شما را قبول می‌کند.
پرورش کودک به‌صورت سهل انگیز
در این روش والدین کودک را به حال خودش رها نمی‌کنند اما عملاً کاری هم برای او انجام نمی‌دهند. در این حالت همیشه حرف، حرف کودک است و والدین به دلیل علاقه‌ای که به او دارند، قوانین سفت‌وسختی را برایش وضع نمی‌کنند.
اگر قوانینی وجود داشته باشد و کودک به آن‌ها بی‌توجه باشد، بازهم تنبیه نمی‌شود؛ یعنی به‌نوعی وجود داشتن این قوانین یا نداشتن آن تفاوت چندانی ندارد. در روش اول، پرورش کودک برای والدینش اهمیت ندارد، در این روش اهمیت دارد اما والدین نمی‌توانند قاطعانه رفتار کنند.
مزیت‌ها و معایب هرکدام از روش‌های پرورش کودک
باید بگوییم که غیر از روش دوم که پرورش قاطعانه است، روش‌های دیگر مزیت‌هایی ندارند و باعث آسیب‌های روحی به کودک می‌شوند. در ادامه سعی کرده‌ایم ویژگی‌های کودکی که با هر روشی پرورش پیدا کرده است را شرح دهیم. این کار باعث می‌شود که مزیت‌ها و معایب به‌خوبی برای شما هویدا شود و بهتر بتوانید تصمیم بگیرید.
روش سهل گیرانه
- کودک نمی‌تواند احساسات خودش را به‌خوبی کنترل کند.
- او تمایل بسیاری به رفتارهای ناهنجار و حتی مصرف مواد مخدر پیدا می‌کند.
- وابستگی عاطفی به افرادی غیر از خانواده، این کودکان شخصیتی وابسته خواهند داشت.
- احتمالاً تمایل به خودکشی پیدا می‌کنند.
- آن‌ها کمبود عاطفی دارند.
- معمولاً عزت‌نفس و اعتمادبه‌نفس بسیار کمی دارند.
روش قاطعانه
- این کودکان معمولاً شخصیتی مستقل دارند.
- اعتمادبه‌نفس بالا و عزت‌نفس از ویژگی‌های بارز آن‌ها است.
- روحیه شادی دارند.
- اجتماعی هستند و نسبت به هم‌سن‌های خود بهتر ارتباط برقرار می‌کنند.
- علاقه خاصی به ارتقا مدرک تحصیلی یا رتبه کاری خودشان دارند.
- این کودکان معمولاً به دنبال ناهنجاری‌های اخلاقی مانند اعتیاد، خودکشی و… نیستند.
- معمولاً از سلامت روان خوبی برخوردار هستند.
- در صورت بروز مشکلی، از والدینشان کمک می‌خواهند.
- احساس امنیت دارند و دچار استرس‌های واهی نمی‌شوند.
روش مستبدانه
- معمولاً از جمع خانواده فراری هستند. پسران معمولاً ترجیح می‌دهند در جمع دوستانشان باشند و دختران معمولاً برای فرار از خانه ازدواج زودهنگام را انتخاب می‌کنند.
- معمولاً افسردگی و اضطراب زیادی دارند.
- دائم احساس ناامنی می‌کنند و استرس‌های واهی دارند.
- آن‌ها مستقل نیستند و برعکس شخصیتی وابسته دارند.
- عزت‌نفس و اعتمادبه‌نفس پائینی دارند و تصور می‌کنند از عهده هیچ کاری برنمی‌آیند.
- تمایل به مصرف مواد مخدر پیدا می‌کنند.
- رفتارهای ناهنجار اجتماعی خواهند داشت.
- در تحصیلشان موفق نیستند.
- توانایی برطرف کردن مشکلات را ندارند و از کمک گرفتن از والدین هم فراری هستند.
روش سهل انگیز
- این کودکان معمولاً خودخواه و خودمحور بزرگ می‌شوند.
- نمی‌توانند و نمی‌خواهند که از قوانین خاصی پیروی کنند و هنجارشکن می‌شوند.
- معمولاً قادر به کنترل احساسات خودشان نیستند.
- توانایی چندانی در برطرف کردن مشکلات ندارند.
- آن‌ها مهارت اجتماعی بالایی ندارند.
۷ نکته مهم در پرورش کودک
توجه به این نکات می‌تواند تأثیری بسیاری از عملکرد شما داشته باشد.
شما لزوماً نباید بهترین باشید.
تصور نکنید که شما باید بهترین والدین کره زمین باشید و همه‌چیز را برای کودکتان مهیا کنید. روش‌های برقراری ارتباط با کودک نیاز به یادگیری دارند. اگر نمی‌توانید با کودکتان قاطعانه رفتار کنید، نگران نباشید به‌مرورزمان می‌توانید این مهارت را یاد بگیرید. آنچه اهمیت دارد این است که شما بدانید باید چه کاری را انجام دهید و چه کاری درست است.
به ویژگی‌های کودتان توجه کنید.
کودک شما ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد که باید در انتخاب روش مناسب پرورش کودک به آن‌ها توجه کنید. شما باید در ابتدا کودک خودتان را به‌خوبی بشناسید تا بتوانید درست عمل کنید.
خودتان را فراموش نکنید.
متأسفانه در بعضی از موارد می‌بینیم که بعد از به دنیا آمدن کودک، پدرومادر خودشان را فراموش می‌کنند و فقط به دنبال برطرف کردن نیازهای کودکشان هستند. این کار کاملاً اشتباه است. همان‌قدر که کودکتان به توجه نیاز دارد، خودتان هم نیاز خواهید داشت. در این حالت بعد از مدتی افسرده و از بچه آوردن پشیمان می‌شوید. خودتان هم استراحت کنید، حتی مهمانی و مسافرت بدون کودکتان بروید، مطمئن باشید که این کار نه‌تنها بد نیست، بلکه خوب است.
بازی در فضای باز
کودکتان را تشویق کنید که در فضای باز، بازی کند. بازی‌هایی مانند دوچرخه‌سواری، الاکلنگ، تاب‌بازی، حتی دویدن و… این بازی‌ها باعث می‌شوند که مهارت‌های کودک زودتر رشد کنند و علاوه بر آن باعث می‌شوند که کودک شادی را بیشتر احساس کند. این کار باعث می‌شود که شما در آینده فرزند شادتری داشته باشید.
بازی‌های کامپیوتری را محدود کنید.
یکی از نکاتی که در رابطه با پرورش کودک باید به آن دقت کنید، محدود کردن بازی‌های کامپیوتری است، توجه کنید که محدود کردن با ممنوع کردن تفاوت دارد. قبول این موضوع کمی سخت است اما کودکان امروز به بازی‌های کامپیوتری بیشتر از بازی در فضای باز علاقه دارند. همان‌طور که کودک به بازی در فضای باز نیاز دارد، به علاقه خودش یعنی بازی‌های کامپیوتری هم نیاز دارد.
شما به‌عنوان والدین کودک باید بین این دو بازی مدیریت کنید تا کودک به هردوی آن‌ها برسد. به یاد داشته باشید که نیمی از آموزش‌های کودک به‌وسیله بازی به او داده می‌شود. حتی بهتر است که گاهی خودتان هم با او بازی کنید تا رابطه بهتری داشته باشید.
تلاش کردن را به او بیاموزید.
آموزش تلاش کردن یکی از مهم‌ترین قسمت‌های پرورش کودک به‌حساب می‌آید که متأسفانه توجه کمی به آن می‌شود. به‌عنوان‌مثال اگر کودکتان کلاس موسیقی می‌رود، به او یاد دهید که باید تمرین مستمر و فراوان داشته باشد تا درنهایت به خواسته خود برسد. پیشنهاد می‌کنیم که در هنگام تمرین کنارش باشید اما اجازه دهید که خودش کارها را انجام دهد.
چنین کودکی در آینده هم از کسی انتظار ندارد و می‌داند که خودش به‌تنهایی و با تلاش کردن مستمر می‌تواند به خواسته‌های دست پیدا کند. اینجاست که اهمیت پرورش کودک به‌خوبی خودش را نشان می‌دهد. پیشنهاد می‌دهیم که به این موضوع توجهی خاص داشته باشید.
آموزش خودکنترلی
خودکنترلی یعنی کودک بتواند احساسات و علایق خودش را کنترل کند. به‌عنوان‌مثال تصور کنید که کودک شما هنوز تکالیفش را انجام نداده اما می‌خواهد که با گوشی شما بازی کند. در چنین حالتی شما باید در ابتدا برای او توضیح دهید که انجام تکالیف مدرسه اولویت دارد. بعدازآن پیشنهاد می‌کنیم که گوشی را جایی بین خودتان و کودک بگذارید تا وسوسه نشود که با آن بازی کند و البته بداند که بعد از انجام تکالیف می‌تواند بازی هم کند.
توجه داشته باشید که نحوه برخورد و رفتار شما موضوع بسیار مهمی در پرورش کودک است. با صبوری با کودکتان صحبت کنید. حوصله به خرج دهید، سعی کنید عصبانی نشوید و با او دعوا نکنید. حفظ احترام بین شما و کودکتان هم از مباحث مهم در پرورش کودک است.
نتیجه‌گیری
در مطالب بالا سعی بر این داشتیم که هرچه در رابطه با پرورش کودک اهمیت دارد را برای شما شرح دهیم. در ابتدا گفتیم که اصلاً مفهوم پرورش کودک به چه معنی است. بعدازآن روش‌هایی که برای این کار وجود دارد را توضیح دادیم. در ادامه گفتیم که این روش‌ها هرکدام چه مزیت‌ها و معایبی دارند و کودک شما چه آینده‌ای خواهد داشت.
در انتها هم ۷ نکته مهم در پرورش کودک را بیان کردیم. توجه به هرکدام از این نکات با آینده فرزند شما در ارتباط است، به همین دلیل پیشنهاد می‌دهیم که به این نکات توجه خاصی داشته باشید. در ادامه می‌توانید سؤالات خودتان را مطرح کنید تا به آن پاسخ دهیم.
