فرزند پروری و نکات مهم آن
به دنیا آوردن نوزاد اگرچه لذت‌های بسیاری را به همراه دارد اما همیشه نگرانی‌هایی هم با خود خواهد داشت. یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها این است که چطور می‌توان او را تربیت کرد. فرزند پروری نکات خاصی دارد که با توجه به آن‌ها می‌توان کمی آینده فرزندتان را تضمین کنید. در ادامه نکات مربوط به فرزند پروری را شرح خواهیم داد اگر شما هم نگران این موضوع هستید، ادامه مطالب را از دست ندهید.
فرزند پروری به چه معنی است؟
قبل از اینکه در مورد نکات مربوط به فرزند پروری بحث کنیم، باید بگوییم که اصلاً این کلمه به چه معنی است. پرورش کودک را فرزند پروری میگویند. توجه داشته باشید که به دنیا آوردن و بزرگ کردن کودک فقط به این معنی نیست که خوراک و پوشاک او را تأمین کرد.
فرزند پروری به معنی پرورش و تربیت کودک است. شما به‌عنوان والدین کودک باید به فکر رشد هرچه بهتر کودکتان باشید. یک کودک باید در جنبه‌های مختلفی به رشد و تکامل برسد. به‌عنوان‌مثال او باید بتواند در اجتماع قادر به برقراری ارتباط با دیگران باشد. شما به‌عنوان والدینش این مهارت‌ها را به او یاد می‌دهید.
فرزند پروری به این معنی است که شما کمک کنید و شرایط مناسب را فراهم آورید تا کودکتان بتواند مهارت‌های اصلی زندگی را به دست آورد. در کنار این موضوع کودکتان باید طبق اصولی که خودتان برای او در نظر می‌گیرید، تربیت شود.
چرا فرزند پروری اهمیت دارد؟
احتمالاً با خودتان فکر می‌کنید که اصلاً چرا باید به فرزند پروری اهمیت دارد و چرا مهم است؟ خوب برای پاسخ به این سؤال باید در ابتدا بگوییم که داشتن یک جامعه سالم، به این بستگی دارد که ما خانواده‌ای سالم داشته باشیم.
اولین نهادی که کودک درون آن عضو می‌شود، خانواده است. شاید برایتان جالب باشد که شخصیت کودک درون خانواده و با توجه به رفتارهای پدر و مادرش شکل می‌گیرد. به همین دلیل برای اینکه بتوانید در آینده کودک سالم و تربیت‌شده‌ای را تحویل جامعه بدهید، لازم است که به پرورش او توجه خاصی داشته باشید.
اگر می‌خواهید فرزندانتان در آینده مشکل رفتاری نداشته باشند، بتوانند به‌خوبی با دیگران ارتباط برقرار کنند، در صورت بروز مشکل توانایی حل کردن آن را داشته باشند و درنهایت آدم موفقی باشند، باید در همان کودکی آن‌ها به فرزند پروری و پرورش کودکتان توجه خاصی داشته باشید.
یک کودک باید الگوهای مناسبی داشته باشد تا به‌خوبی و مطابق با آن الگوها تربیت شود. این الگوها را شما به‌عنوان والدینش برای او ایجاد می‌کنید. به یاد داشته باشد فقط گفتن و حرف زدن مهم نیست، کودکان به رفتارهای ما بیش ازآنچه میگوییم دقت می‌کنند. ازاین‌رو برای فرزند پروری بهتر است که در ابتدا رفتارهای خودتان را هم اصلاح کنید.
چهار روش فرزند پروری
برای فرزند پروری هم مانند کارهای دیگر روش‌های مختلفی وجود دارد. شما با توجه به هدفی که برای خودتان و کودکتان تعیین کرده‌اید، می‌توانید یکی از روش‌ها را انتخاب کنید. البته ما در ادامه بهترین روش ازنظر روانشناسان هم معرفی می‌کنیم.
· روش مستبدانه
تابه‌حال پدر و مادرهایی را دیده‌اید که اعتقاد دارند کودک باید بسیار منظم باشد؟ در یک ساعت خاصی بیدار شوند، ساعت خاصی برای خوابیدن، غذا خوردن، بیرون رفتن و هر کار دیگری دارند؟ این پدر و مادرها اعتقاد دارند که نظم، قوانین و مقررات اهمیت بالایی برای موفقیت دارند. این والدین احتمالاً خودشان با این سبک زندگی موفق شده‌اند و حالا می‌خواهند که همین روش هم در فرزند پروری اجرا کنند.
معمولاً ارتباط عاطفی قوی بین این والدین و کودکانشان وجود ندارند. آن‌ها عقیده دارند که رابطه عاطفی باید حدومرز خاصی داشته باشد و از آن بیشتر نشود. معمولاً رابطه صمیمی بین این کودکان والدینشان وجود ندارد و البته والدین از این موضوع ناراحت نیست.
باید بگوییم که معمولاً کودکان از نداشتن رابطه صمیمی با والدینشان ناراحت هستند. کودکان می‌خواهند که با پدر و مادرشان بازی کنند، پارک بروند، شوخی کنند و با آن‌ها صمیمی باشند. به همین دلیل در این روش فرزند پروری، کودکان معمولاً کمبود عاطفی و کمبود محبت دارند.
این والدین معمولاً برای کارهایشان هیچ توضیح خاصی نمی‌دهند. آن‌ها قوانین سفت و سختی را برای فرزندانشان وضع می‌کنند و سخت‌گیرانه از او می‌خواهند که به این قوانین احترام بگذارند. پدر و مادرهایی که این روش را انتخاب می‌کنند، معمولاً انعطاف‌پذیری بسیار کمی دارند.
آن‌ها هنگامی‌که قانونی را وضع می‌کنند، دیگر به‌سختی تغییرش می‌دهند. دقت داشته باشید که معمولاً در این خانواده‌ها تنبیه کودکان به‌طور مکرر انجام می‌شود. تنبیه کردن کودک می‌تواند اثرات بسیار مخربی بر روی روحیه او داشته باشد. روحیه بد کودک باعث آسیب‌های بسیاری به او می‌شود و در آینده با مشکلات مختلفی روبه‌رو خواهد شد.
از دیگر ویژگی‌های این روش فرزند پروری می‌توان به انتظارات زیاد والدین اشاره کرد. در این حالت والدین انتظارات زیادی از فرزندشان دارند اما از آن‌ها حمایتی نمی‌کنند. آن‌ها اعتقاد دارند که کودکشان باید خودش کارهایش را انجام دهد تا بتواند در آینده هم از عهده کارهای خودش برآید.
· روش سهل‌انگاری
در این روش برعکس مورد قبلی، والدین قوانین بسیار کم و محدودی را برای کودکشان در نظر گرفته‌اند. آن‌ها اعتقاد دارند که کودک باید کاملاً آزاد باشد و خودش تصمیم بگیرد که می‌خواهد چه کاری را در چه زمانی انجام دهد.
در بسیاری از موارد می‌بینیم که والدین از روی دلسوزی چنین کارهایی می‌کنند. باید بگوییم که این دلسوزی کاملاً بی‌جا است و نه‌تنها کمکی به کودک شما نمی‌کند، بلکه باعث می‌شود که آن‌ها در آینده نتوانند مشکلات خودشان را حل کنند.
دقت داشته باشید که در چنین مواردی والدین اشتباهات کودکشان را به‌سادگی می‌بخشند. در روش فرزند پروری قبلی، تنبیه بسیار زیاد وجود دارد اما در این روش کلاً از بین می‌رود و کودکان هیچ‌وقت تنبیه نمی‌شوند. در بسیاری از موارد تنبیه کردن یکی از راه‌های تربیت کودک است. البته به یاد داشته باشید که تنبیه باید اصولی باشد و از تنبیه بدنی به‌شدت خودداری کنید.
کودکانی که با این روش بزرگ می‌شوند، معمولاً اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس بسیار پائینی دارند. این کودکان یاد نمی‌گیرند که باید چطور مشکلاتشان را برطرف کنند. آن‌ها در آینده با مشکلات بسیاری روبه‌رو می‌شوند و راهی برای برطرف کردن آن‌ها هم یاد نمی‌گیرند.
در مقابل باید بگوییم که کودکانی که با این روش فرزند پروری بزرگ می‌شوند، رابطه بسیار صمیمی با پدر و مادرشان دارند. این رابطه صمیمی مزیت‌های بسیاری به همراه خواهد داشت اما برای ساختن آینده آن‌ها کافی نیست.
معمولاً در این روش والدین انتظار خاصی از کودکشان ندارند. در چنین خانواده‌ای تصمیم نهایی را کودک می‌گیرد. برای هر کاری به نظر کودک توجه می‌کنند. پدر و مادر در تلاش هستند تا نیازهای کودکشان را به‌طور کامل برطرف کنند.
· روش طرد شدن
در این روش از فرزند پروری، والدین هیچ کاری با کودکشان ندارند. آن‌ها اعتقاد دارند که کودک خودش باید کارهایش را انجام دهد و مسیرش را در زندگی پیدا کند. چنین والدینی کمک چندانی به کودکشان نمی‌کنند و اعتقاد دارند که هرچه این کمک‌ها کمتر باشد، کودک بهتر می‌تواند در آینده مشکلاتش را برطرف کند و موفق‌تر خواهد شد.
چنین کودکانی معمولاً شخصیتی مستقل دارند، زیرا از همان ابتدا یاد می‌گیرند که چطور باید مشکلاتشان را برطرف کنند اما بازهم ازنظر عاطفی دچار کمبود خواهند بود. کودکانی که تحت این روش از فرزند پروری هستند، معمولاً احساس بی‌ارزش بودن، افسردگی و کمبود محبت دارند.
این کودکان هنگامی‌که بزرگ‌تر می‌شوند، از کمبود اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس رنج می‌برند. آن‌ها تصور می‌کنند که موجود ارزشمندی نیستند. اگرچه در کارهایشان احتمالاً به موفقیت‌هایی دست پیدا می‌کنند اما در درون خودشان احساس پوچی خواهند کرد.
والدینی که این روش فرزند پروری را انتخاب می‌کنند نه‌تنها به کودکشان محبت نمی‌کنند، بلکه انتظاری هم او ندارند. این کار شاید در ظاهر به نفع کودک باشد اما در حقیقت باعث می‌شود که کودک الگوی مناسب برای تربیت نداشته باشد. همین عدم داشتن الگوی رفتاری باعث می‌شود که کودک در آینده با مشکلات بسیاری روبه‌رو شود.
· روش مقتدرانه
تصور کنید که در یک خانواده، والدین قوانین درست‌وحسابی را برای کودکشان در نظر گرفته‌اند. آن‌ها کمک می‌کنند که کودکشان بتواند مهارت‌های خودش را افزایش دهد. به‌نوعی والدین در مقابل انتظارهایی که از کودکشان دارند، حمایت‌های خاصی هم از او می‌کنند.
در این حالتی کودک می‌تواند الگوهای درستی را برای تربیت داشته باشد. او یاد می‌گیرد که چطور مشکلاتش را برطرف کند و ازلحاظ عاطفی هم مشکلی نخواهد داشت. چنین والدین روش فرزند پروری مقتدرانه را برای تربیت کودکشان انتخاب کرده‌اند.
چنین والدینی به‌صورت مقتدرانه کودکشان را تربیت می‌کنند. یعنی محبت کردن به کودک قسمتی از زندگی است اما وضع قوانین و رعایت آن‌ها هم جزء دیگری از زندگی آن‌ها خواهد بود. این والدین در صورت نیاز کودکشان را تنبیه می‌کنند و در صورت نیاز از تشویق او غافل نخواهند شد.
چنین کودکی که با روش فرزند پروری مقتدرانه بزرگ می‌شود، شخصیتی مستقل دارد که به‌خوبی می‌تواند مشکلاتش را برطرف کند. او ازلحاظ عاطفی هیچ کمبود و کسری نخواهد داشت. این کودک می‌داند که موجودی ارزشمند است، بنابراین اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس بالایی هم خواهد داشت.
هفت نکته مهم و نهایی در فرزند پروری
در فرزند پروری باید به چند نکته مهم دقت داشته باشید. این نکات به شما کمک می‌کنند که بتوانید بهترین سبک و روش را انتخاب و از اصول آن پیروی کنید.
· بهترین روش فرزند پروری را خود شما مشخص می‌کند. آنچه روانشناسان بر آن عقیده دارند، این است که روش مقتدرانه بهترین نتیجه را می‌دهد. یعنی در کنار محبت کردن، به قوانین و اصول تربیتی که خودشان وضع می‌کنند هم مقید باشند. این روش می‌گوید که محبت کردن به کودک وجود قوانین مانند دو بال برای پرواز کودک هستند. نبود هر یک از این بال‌ها باعث می‌شود که کودک در آینده با مشکل روبه‌رو شود.
· والدین گاهی دوست‌داشتنی نیستند. انتظار نداشته باشید، هنگامی‌که کودکتان را تنبیه می‌کنید او شما را دوست داشته باشد، مهم این است که این تنبیه برای آینده او خوب است.
· حضور فعال در زندگی کودک به او کمک می‌کند که با شما رابطه‌ای صمیمانه داشته باشد. مثلاً با او بازی کنید، در انجام تکالیف کمی کمکش کنید و… این کارها باعث می‌شود که حضور فعالی در زندگی کودک داشته باشید.
· متناسب با سن کودک اصول فرزند پروری را تغییر دهید. کودک در هر سنی به کارها و تربیت خاصی نیاز دارد، نباید از این موضوع غافل شوید.
· قوانین هوشمندانه‌ای برای تربیت کودکتان وضع کنید. همان‌طور که قوانین محدود به تربیت کودکتان کمکی نمی‌کند، قوانین اشتباه هم همین‌طور است.
· کودک شما در هر سنی، متناسب با شرایط باید استقلال داشته باشد و به‌مرورزمان تقویت شود. استقلال کودکتان را از بین نبرید.
· در تربیت کودک وضع قوانین ثابت‌قدم باشید. شما نمی‌توانید قوانینی وضع کنید و خودتان به آن عمل نکنید.
نتیجه‌گیری
در مطالب بالا سعی بر این داشتیم که در مورد فرزند پروری اطلاعاتی درست و کاربردی در اختیار شما قرار دهیم. شما قبل از به دنبال آوردن کودک باید به فکر فرزند پروری باشید. در مطالب بالا گفتیم که این موضوع چه اهمیتی دارد و چرا باید به آن توجهی خاص داشته باشید.
مطالب را با این موضوع شروع کردیم که اصلاً فرزند پروری به چه معنی است، در رابطه بااهمیت آن اطلاعاتی را بیان کردیم. مطالب را با این موضوع ادامه دادیم که برای فرزند پروری چند روش عمده و اصلی وجود دارد. سعی داشتیم که مزیت‌ها و معایب هر روش را هم به‌طور کامل توضیح دادیم.
در انتها هم نکات مهم و نهایی در مورد فرزند پروری بیان کردیم. توجه به این نکات می‌تواند کمک بسیاری به شما داشته باشد. شما
