مهارت اجتماعی

مهارت‌های اجتماعی مجموعه رفتارهایی هستن که در ارتباط فردی با سایر افراد به کار گرفته می‌شن و نتایج مثبتی رو به بار می‌آرن. مهارت‌های اجتماعی نه تنها امکان شروع و تداوم روابط متقابل و مثبت رو با دیگران فراهم می‌کنن، بلکه توانایی اهداف ارتباط با دیگران رو هم در شخص ایجاد می‌کنن. درباره‌ی نحوه‌ی رفتار کودکان اختلاف نظرهایی به چشم می‌خوره. بر خلاف میل گذشته که کودک باید در سکوت خاص می‌نشست و توجه می‌کرد، امروز از کودکان توقع می‌ره با قاطعیت حرف بزنن و توانایی بیان خواسته‌های خودشون رو داشته باشن.

مهارت‌های اجتماعی چیزی نیست که فرزند شما یا داشته باشه یا نداشته باشه. این مهارت‌ها باید به طور مرتب با رشد کودک پرورش داده بشن. دنبال لحظات مناسبی برای آموزش باشین تا بتونین در کسب مهارت‌های بیشتر به کودکتون کمک کنین.

تا به حال کودکانی رو دیدین که موقع دعوا و بحث با کودکان دیگه، سریع طرف مقابل رو کتک می‌زنن؟ یا کودکانی که موقع دعوا اولین واکنش‌شون گریه، جیغ و داد و صدا کردن بزرگنرهاست. یا کودکانی که توی مدرسه وقتی به کوچک‌ترین مشکلی برمی‌خورن، سریع بقیه رو با خبر می‌کنن و خودشون گوشه‌ی رینگ می‌ایستن. این کودکان مهارت‌های اجتماعی ضعیفی دارن. نکته‌ی مهم اینه که مهارت‌های اجتماعی خود به خود آموخته نمی‌شن و حتما کودک باید آموزش‌های لازم رو ببینه.

هر موردی که یک کودک باید با دیگران ارتباط برقرار کنه به مهارت‌ ارتباط بین فردی برمی‌گرده. جرات ورزی، دوست یابی، همدلی، مسئولیت‌پذیری، سهیم شدن و همکاری زیر مجموعه‌های مهارت‌ بین فردی هستن.

میل به سهیم شدن یک خوراکی یا یک اسباب بازی با کودکان دیگه می‌تونه به اون‌ها در پیدا کردن و نگه داشتن دوست کمک کنه. بر اساس تحقیقاتی که در سال ۲۰۱۰ منتشر شد، بچه‌ها از ۲ سالگی می‌تونن تمایل‌شون به سهیم شدن با دیگران رو بروز بدن؛ البته در صورتی که از اون چیز به مقدار زیاد داشته باشن.

البته بچه‌ها در سنین بین ۳ تا ۶ سالگی معمولا در سهیم شدن چیزی که برای اون‌ها هزینه داشته باشه، خودخواه هستن. برای مثال کودکی که یک شیرینی داشته باشه معمولا تمایلی برای سهیم شدن اون با دوست خودش نداره؛ چون این کار برای اون به این معناست که شیرینی کمتری برای لذت بردن خواهد داشت. اما ممکنه یک اسباب بازی رو که دیگه علاقه‌ای به بازی با اون نداره به‌راحتی با کودک دیگه‌ای سهیم بشه.

اکثر کودکان در حدود سن ۷ یا ۸ سالگی، به عدالت بیشتر اهمیت می‌دن و تمایل بیشتری برای سهیم شدن با دیگران دارن. تحقیقات نشون داده که سهیم شدن و احساس رضایت از زندگی با هم در ارتباط هستن.

بچه‌هایی که احساس خوبی نسبت به خودشون دارن، بیشتر تمایل دارن با دیگران سهیم بشن. همچنین سهیم شدن هم باعث می‌شه که بچه‌ها حس خوبی به خودشون داشته باشن. پس تشویق کردن کودکان به سهیم شدن می‌تونه یک عامل کلیدی برای تقویت اعتماد به نفس اون‌ها باشه.

همکاری به معنی مشارکت در یک کار برای رسیدن به یک هدف مشترکه. بچه‌هایی که همکاری می‌کنن، با دیگران خوش ‌رفتارتر هستن و همچنین مشارکت و کمک بیشتری می‌کنن. داشتن مهارت همکاری بالا، برای دوام آوردن در جامعه بسیار ضروریه. کودک شما به همون اندازه که در کلاس درس به مهارت همکاری نیاز داره، در زمین بازی هم نیازمند اونه. همکاری در بزرگسالی هم بسیار مهمه؛ اکثر محیط‌های کاری به واسطه‌ی توانایی افراد در کار با همدیگه در قالب کار گروهی پیشرفت می‌کنن. همکاری همچنین کلید داشتن روابط عاشقانه‌ی موفقه.

وقتی که بچه‌ها در نیمه‌ی دوم سه سالگی هستن، می‌تونن برای هدف‌های مشترک با همسن‌ و سالان خودشون شروع به تمرین کنن. همکاری برای کودکان می‌تونه در هر کاری باشه؛ از خونه‌سازی و ساختن یک برج با بلوک‌ تا بازی‌های گروهی دیگه.

بعضی از بچه‌ها نقش رهبر گروه رو به عهده می‌گیرن، در حالی که بعضی دیگه ترجیح می‌دن از دستورات پیروی کنن. به هر حال، همکاری فرصت بسیار خوبی برای بچه‌هاست تا در مورد خودشون بیشتر یاد بگیرن.

تنظیم هیجان هم یکی دیگه از شاخه‌های مهارت‌های اجتماعیه.

کودکانی که فرق بین عصبانیت و ناراحتی را نمی‌دونن و در هر صورت شروع به پرخاشگری می‌کنن یا کودکانی که حتی از لحظه‌ای جدا شدن از پدر و مادرشون ترس زیادی دارن یا کودکانی که غمناک بودن‌شون زیاد طول می‌کشه و نمی‌تونن از حال غم بیرون بیان، کودکانی هستن که تنظیم هیجان خوبی ندارن.

زمان‌هایی وجود داره که کودک ممکنه احساس اضطراب کنه و بخواد کاری رو انجام بده یا صحنه ای درست کنه. چون این روش درست رفتار کردن برای بزرگ تر شدن اون‌ها نیست، بنابراین، به کودک یاد بدید چطور احساسات خودش رو در شرایط خاص کنترل کنه.

رشد اخلاقی یا همون پیروی از دستورالعمل‌ها، یکی دیگه از شاخه‌های مهارت‌های اجتماعیه.

کودکانی که هرچیزی رو به نفع خودشون تموم می‌کنن، کودکانی که با وجود بزرگتر شدن هنوز هم فکر می‌کنن تقلب کردن یک نوع زرنگی محسوب می‌شه، کودکانی که یاد نگرفتن عذرخواهی کنن، کودکانی که موقع باخت و شکست به جای تبریک به طرف مقابل، کارشکنی و دعوا می‌کنن، کودکانی که همیشه خودشون رو نفر اول و ارجح می‌دونن و حاضرن برای برنده شدن روی همه چیز پا بذارن، این کودکان همون بزرگسالانی هستن که به دیگران ضربه‌های بزرگی وارد می‌کنن. این افراد در مهارت رشد اخلاقی ضعیف هستن.

معمولاً بچه‌هایی که در پیروی از دستورالعمل‌ها مشکل دارن، با انواع مختلفی از مشکلات دست‌ و پنجه نرم می‌کنن. از نیاز به انجام دادن دوباره‌ی تکالیف مدرسه گرفته تا به دردسر افتادن به دلیل رفتار نامناسب، پیروی نکردن از دستورالعمل‌ها می‌تونه برای کودک تبدیل به یک مشکل بزرگ بشه.

چه از فرزندتون بخواید که اتاقش رو تمیز کنه و چه تلاش کنید مهارت‌های فوتبال بازی کردن رو بهش آموزش بدید، بسیار مهمه که کودک بتونه از قواعد و دستورالعمل‌‌ها پیروی کنه.

فراموش نکنین قبل از این که از فرزندتون انتظار داشته باشین از اصول و قواعد به‌خوبی پیروی کنه، خودتون باید مهارت راهنمایی کردن رو داشته باشین.

برای مثال نباید به بچه‌های کوچک در آن واحد بیشتر از یک کار گفت. به جای این که بگین «کفش‌هات رو بردار، کتاب‌هات رو جمع کن و دست‌هات رو بشور»، اول صبر کنین تا کفش‌هاش رو برداره و بعد فرمان بعدی رو بهش بدید.

اشتباه دیگه اینه که درخواستتون رو به شکل سؤال مطرح کنین. برای مثال اگر بگین «لطف می‌کنی همین الان کفش‌هات رو برداری؟»، ممکنه کودک تصور کنه می‌تونه به درخواست شما نه بگه. وقتی فرمانی رو به فرزندتون دادین، از اون بخواین چیزی رو که گفتین تکرار کنه. ازش  بپرسید «حالا باید چه کاری انجام بدی؟» و صبر کنین تا توضیح بده چه چیزی از شما شنیده.

طبیعیه که کودکان کوچک‌تر گیج بشن، تهاجمی برخورد کنن یا کاری که باید انجام بدن رو از یاد ببرن. به هر اشتباه اون‌ها به چشم فرصتی نگاه کنین که اجازه می‌ده کمک کنین مهارت‌هاش رو شکل بده.

هر وقت فرزندتون از فرمان شما پیروی کرد، با استفاده از جملاتی مثل «ممنون که اولین باری که ازت خواستم تلویزیون رو خاموش کردی»، اون رو تشویق کنین. اگر فرزندتون در پیروی کردن از فرمان‌ها مشکل داشت، بهش فرصت بدید پیروی کردن از فرمان‌های ساده‌تر رو تمرین کنه. برای مثال از درخواست‌های ساده‌ای مثل «لطفا اون کتاب رو به من بده» استفاده و بلافاصله کودک رو برای پیروی از این فرمان تشویق کنین.