از شیر گرفتن کودک و نکات مهم آن

یکی از مراحل رشد طبیعی هر کودکی، از شیر گرفتن است. از شیر گرفتن کودک به این معنی نیست که کودک و مادر دیگر رابطه عاطفی باهم ندارند، بلکه به این معنی است که کودک باید منبع تغذیه‌اش تغییر کند. از شیر گرفتن یک نوزاد نیاز به اطلاعات و تجربه دارد. اگر اطلاعاتی در این مورد ندارید، ادامه مطالب به شما کمک می‌کند که بهتر بتوانید از عهده این مرحله بربیاید. پیشنهاد می‌دهیم که با ما همراه باشید.

از شیر گرفتن کودک سن خاصی دارد؟

اصلی‌ترین سؤالی که مادرها می‌پرسند، همین است، آیا سن خاصی برای از شیر گرفتن کودک وجود دارد؟ در پاسخ به این سؤال پرتکرار باید بگوییم که خیر. در این مورد همه‌چیز به شما و رفتار کودکتان بستگی دارد اما باید به یکسری نکات دقت داشته باشید.

یک کودک تا سن ۶ ماهگی باید حتماً از شیر مادر تغذیه کند. یعنی در این سن، تنها منبع دریافت تغذیه برای او، شیر است (زیرا بعضی از مادرها از شیر خشک استفاده می‌کنند) در بین سن ۶ ماهگی تا یک‌سالگی، کودک می‌تواند غذاهای دیگری هم بخورد، البته طبق نظر پزشک این غذاها را برنامه او اضافه کنید.

به‌تدریج تا قبل از دوسالگی باید غذاهای بیشتری به برنامه غذایی کودک اضافه شود. دقت داشته باشید که در این زمان رفتار کودک نشان می‌دهد که آیا تمایل به شیر نخوردن دارد، یا خیر! بهترین زمان برای از شیر گرفتن کودک، زمانی است که خودش می‌خواهد.

البته در بعضی از موارد مادر برای از شیر گرفتن نوزاد عجله دارد. در بعضی از موارد هم می‌بینیم که کودک تا سه‌سالگی شیر مادر می‌خورد. سن خاصی برای این کار وجود ندارد. خود شما با توجه به شرایط خودتان و کودکتان زمان آن را مشخص خواهید کرد.

پنج دلیل مهم برای از شیر گرفتن کودک

شاید با خودتان فکر کنید که مگر دلیل خاصی برای از شیر گرفتن یک کودک وجود دارد، غیرازاینکه او بزرگ شده و دیگر نباید شیر بخورد؟! در پاسخ باید بگوییم که بله در بعضی از موارد، مادر مجبور است که زودتر ازآنچه می‌خواهد کودکش را از شیر بگیرد. در ادامه این موارد را توضیح خواهیم داد.

• بارداری مجدد

درصورتی‌که شما یک نوزاد شیرخوار دارد و اقدام به بارداری کنید، پیشنهاد می‌شود که دیگر به نوزاد شیر ندهید. در این حالت شما می‌توانید از شیر خشک برای نوزادتان استفاده کنید. اگرچه شیر خشک مانند شیر مادر نیست اما استفاده از آن، ضرری هم ندارد.

• مصرف داروی خاص

دقت داشته باشید که اثر بعضی از داروها به همراه شیر مادر به کودک منتقل می‌شوند. این داروها برای سلامت کودک مضر هستند. به همین دلیل پیشنهاد می‌شود که در صورت  مصرف هرگونه دارویی، شیردهی خودتان را به پزشک اطلاع دهید. درصورتی‌که پزشک تجویز کند، شما دیگر نباید به کودکتان شیر بدهید.

• بیماری‌های خاص مانند HIV

بیماری‌هایی مانند ایدز از طرق شیر مادر به کودکشان منتقل می‌شود. درصورتی‌که شما به این بیماری مبتلا هستید، به‌هیچ‌عنوان نباید از شیر خودتان به کودک بدهید. امروزه داروهایی وجود دارد که باعث می‌شود بیماری ایدز به جنین منتقل نشود. بعد از به دنیا آمدن نوزاد باید از شیر خشک برای تغذیه او استفاده کنید. در غیر این صورت کودک شما هم به این بیماری مبتلا خواهد شد.

• عدم هضم شیر توسط کودک

در بعضی از موارد هم می‌بینیم که کودک قادر به هضم شیر مادرش نیست. در این حالت پروتئین شیر مادر برای معده کودک سنگین است و اذیت می‌شود. در چنین موقعیتی شما مجبور هستید که دیگر از شیر خودتان به کودک ندهید و از شیر خشک استفاده کنید.

• کم بودن شیر مادر

در بعضی از موارد هم مادر شیر ندارد، پس نمی‌تواند به کودکش شیر بدهد. در چنین حالتی هم شما مجبور هستید که از شیر خشک به کودک بدهید.

توجه داشته باشید که در موارد بالا کودک از شیر مادر نمی‌تواند بخورد، درصورتی‌که او می‌تواند به‌سادگی شیر خشک استفاده کند. اگرچه متخصصان پیشنهاد می‌دهند، تا جایی که مجبور نیستید، از شیر خشک برای تغذیه کودکتان استفاده نکنید. شیر خشک ضرری ندارد اما فایده‌های شیر مادر هم ندارد.

سه روش از شیر گرفتن کودک

علاوه بر مواردی که در مطالب بالا به آن اشاره شد، کودک در سن خاص (گفتیم که این سن برای هرکسی با دیگری متفاوت است) باید دیگر شیر نخورد. کودک در این سن باید قاشق و چنگال به دست بگیرد و خودش یا به کمک شما غذا بخورد. برای از شیر گرفتن کودک روش‌های مختلفی وجود دارد که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم.

• روش تدریجی

در این روش ما به‌تدریج مقدار شیر را کم می‌کنید. در کنارش مقدار غذایی که کودک (غیر از شیر) می‌خورد را اضافه کنید. در این حالت به‌تدریج و بعد از گذشت چند هفته کودک دیگر شیر نمی‌خورد و غذا خوردن منبع اصلی تغذیه او است.

• روش سریع

در این روش، مادر ناگهانی و بدون هیچ پیش‌زمینه خاصی شیر کودک را قطع می‌کند و دیگر به او شیر نمی‌دهد. در بعضی از موارد (مانند آنچه در بالا به آن اشاره کردیم) مادر مجبور است که شیر خودش را دیگر به کودکش ندهد. به شما پیشنهاد می‌دهیم که برای از شیر گرفتن کودک این روش را انتخاب نکنید، مگر آنکه مجبور باشید.

• روش جزئی

در این روش مادر از شیر خودش بسیار کم به کودک می‌دهد. معمولاً مادرهایی که شیر کمی دارند، از این روش برای شیردهی کودکشان استفاده می‌کنند. به‌عنوان‌مثال کودک در هرروز فقط یک شیشه شیر می‌تواند بخورد، یا مثلاً ده دقیقه می‌تواند از شیر مادرش بخورد.

فرآیند از شیر گرفتن کودک

از شیر گرفتن کودک یک فرآیند زمان‌بر است. پیشنهاد می‌دهیم که هیچ‌وقت به‌صورت ناگهانی این کار را انجام ندهید. برای شروع بهتر است که در بعضی از روزها به‌جای اینکه با شیشه به کودکتان شیر بدهید، با فنجان این کار را انجام دهید.

در این حالت کودک به‌تدریج به فنجان عادت می‌کند. نگران نباشید، باید بگوییم که کودکان از شش‌ماهگی به بعد می‌توانند با فنجان شیر بخورند. بعضی از پزشکان به مادرها توصیه می‌کنند که از همان شش‌ماهگی، بعضی از روزها با فنجان به کودکشان شیر بدهند. این کار باعث می‌شود که کودک زودتر به فنجان عادت کند و فرآیند از شیر گرفتن کودک سریع‌تر انجام شود.

در ادامه بهتر است که غذای کودک هم با قاشق به او بدهید. به‌تدریج کودک شما باید شیر خوردن را کنار بگذارد و با قاشق غذایش را بخورد. بهتر است که از سن دوسالگی کودک دیگر شیر نخورد و با قاشق و چنگال غذایش را بخورد.

از شیر گرفتن کودک و خوردن غذاهای جامد

تصور نکنید، هنگامی‌که کودک خود را از شیر گرفتید، آن‌وقت باید غذاهای جامد را به برنامه او اضافه کنید. یک کودک بعد از شش‌ماهگی می‌تواند غذاهای جامد را بخورد، البته اگر به آن‌ها حساسیت نداشته باشد. معمولاً برنج اولین غذایی است که به برنامه غذایی کودک اضافه می‌شود اما پیشنهاد ما چیز دیگری است.

غلات مخصوص کودکان وجود دارد که با آهن و دیگر املاح معدنی غنی شده‌ است. از سن شش‌ماهگی کودک، بهتر است که این غلات را در برنامه غذایی او جای بدهید. این غلات نه‌تنها باعث می‌شود که کودک زودتر به دیگر غذاها عادت کند، بلکه باعث رشد بهتر او هم می‌شوند.

بعدازاین شما می‌توانید برنج را به برنامه کودک اضافه کنید. در این حالت بهتر است که چند روز صبر کنید، اگر کودکتان هیچ واکنش منفی به برنج نشان نداد، میوه و سبزی‌ها هم به برنامه غذایی‌اش اضافه کنید. البته بهترین کار این است که از میوه‌های نرم و سبزی‌ها پوره شده برای این کار استفاده کنید.

پیشنهاد می‌دهیم میوه‌هایی مانند آلبالو، گیلاس و انگور را در این سن به کودک ندهید. احتمال پرت شدن این میوه‌ها به گلوی کودک و بستن راه تنفس او وجود دارد. شما می‌توانید هسته خرما را بگیرید و به کودکتان بدهید. خرما سرشار از مواد معدنی است و باعث رشد بهتر او می‌شود.

در سن هفت یا هشت‌ماهگی شما می‌توانید گوشت هم به کودکتان بدهید. البته گوشت باید بسیار نرم شده باشد. در غیر این صورت هضم گوشت برای کودک کمی سخت است. پیشنهاد می‌دهیم که هر ماده غذایی را به‌صورت جدا به برنامه غذایی کودکتان اضافه و کمی صبر کنید. گاهی کودک قادر به هضم ماده غذایی خاصی نیست یا به آن حساسیت دارد. درصورتی‌که تدریجی اضافه کردن، می‌توانید ماده حساسیت‌زا را به‌راحتی تشخیص دهید.

از سن یک‌سالگی به بعد شما می‌توانید عسل هم به برنامه غذایی او اضافه کنید. در این سن کودک می‌تواند شیر کامل بخورد و در هضم آن مشکلی ندارد. پیشنهاد می‌دهیم که در این سن برای او شیر عسل درست کنید و کمک کنید که با فنجان آن را بخورد.

بعد از شیر گرفتن کودک شما می‌توانید همین غذاها را به کودک بدهید. پیشنهاد ما این است که حتماً هرروز سه لیوان شیر بخورد. شیر برای رشد کودک بسیار مهم و حیاتی است. اگر کودکتان به شیر علاقه ندارد، می‌توانید از ترکیب شیر با عسل، موز و توت‌فرنگی به او بدهید.

چهار نکته مهم در مورد از شیر گرفتن کودک

اگر هنوز مراحل از شیر گرفتن کودک را شروع نکرده‌اید، احتمالاً تصور کنید که این کار بسیار سخت است. برای ساده کردن این کار باید به نکات خاصی دقت داشته باشید که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.

• صبور باشید. به یاد داشته باشید که برای انجام هر کاری که مربوط به کودکتان است، باید صبر و حوصله زیاد داشته باشید.
• غذاهای جامدی که در مطالب بالا گفتیم را حتماً به برنامه غذایی کودک اضافه کنید. این کار باعث می‌شود که او زودتر غذا بخورد و از شیر گرفتنش کار سختی نباشد.
• زمانی را برای بازی با کودک در نظر بگیرید. به یاد داشته باشید که کودک با شیر خوردن از سینه مادر یا با شیشه شیر از دست مادرش، رابطه عاطفی قوی با او برقرار می‌کند. بعد از شیر گرفتن کودک این رابطه عاطفی نباید از بین برود.
• قبل از دوسالگی برای از شیر گرفتن کودک اقدام کنید. به یاد داشته باشید که هرچه سن کودکتان بیشتر شود، سخت‌تر می‌توانید او را از شیر بگیرید. در سن‌های کمتر این کار ساده‌تر انجام می‌شود.

نتیجه‌گیری

در مطالب بالا در رابطه با از شیر گرفتن کودک اطلاعاتی را در اختیار شما قراردادیم. از شیر گرفتن کودک به این معنی نیست که او دیگر شیر نخورد، بلکه به این معنی است که او دیگر با شیشه شیر یا از سینه مادرش شیر نخورد. شما می‌توانید با توجه به شرایط خود و کودکتان زمان از شیر گرفتن کودک را مشخص کنید.

برای اینکه به‌سادگی بتوانید این کار را انجام دهید، در مطالب بالا نکاتی را ارائه داده‌ایم. دقت داشته باشید که در بعضی از موارد، مادر نمی‌تواند به کودکش شیر دهد. همان‌طور که گفتیم در چنین مواردی هرچه سریع‌تر باید شیردهی مادر قطع شود.

در ادامه سه روش رایج برای از شیر گرفتن کودک را هم توضیح داده‌ایم. همان‌طور که گفتیم روش تدریجی بهترین روشی است که می‌توانید از آن استفاده کنید. از شیر گرفتن یک کودک به زمان نیاز دارد، در مطالب بالا مراحل این فرآیند را هم توضیح داده‌ایم. اگر هر سؤال دیگری در مورد این موضوع دارید، آن را با ما در میان بگذارید تا در اسرع وقت به آن پاسخ دهیم.